İspanya’da dik bir şekilde gömülü halde bulunan 1.000 yıllık ‘excalibur’ kılıcı, bölgenin zengin İslam tarihini yansıtıyor.
1994 yılında Valencia’da keşfedilen demir bıçağın Emevi Halifeliği’nin İber Yarımadası’nı kontrol ettiği 10. yüzyıla tarihlendiği belirlendi.
Araştırmacılar, İspanya’da gün ışığına çıkarılan ve Kral Arthur’un efsanevi kılıcından esinlenerek “Excalibur” lakabı verilen kılıcın 1.000 yıldan daha eski olduğunu söylüyor. İber Yarımadası’nın İslami dönemine ait nadir bir eser olan silah, bölgenin katmanlı tarihini yansıtıyor.
Arthur efsanesinde “Excalibur”, genç Arthur onu çıkararak Britanya kralı olma hakkını kazanana kadar sihirli bir şekilde bir taşa saplanmış bir kılıçtı. Otuz yıl önce, İspanya’nın doğu kıyısındaki Valencia’daki araştırmacılar, benzer bir pozisyonda (bir arkeolojik alanda dik olarak gömülmüş) bir silah ortaya çıkardılar ve ona Excalibur takma adını verdiler.
Şimdi ise kılıç, yerel belediye meclisinin Arkeoloji Servisi tarafından restore edildi ve analiz edildi. Bilim insanları, kılıcın Valencia’nın Balansiya olarak adlandırıldığı 10. yüzyıla tarihlediğini açıkladı.
Konsey üyesi José Luis Moreno, “Bu kılıç, ona büyük arkeolojik ve kültürel değer katan benzersiz bir tasarıma sahip” diyor.
Kılıç, 1994 yılında Valencia’nın antik Roma forumunun kuzeyinde, şehrin tarihi boyunca çeşitli kültürlerin işgal ettiği tarihi Chabàs Caddesi’nde keşfedildi. MS 500 ile 1000 yılları arasında Bizans, Vizigot ve Arap kuvvetleri, çoğunluğu İspanya ve Portekiz’den oluşan İber Yarımadası’nın kontrolü için savaştı. Bu dönemin ilk yüzyıllarında Orta Doğu kökenli Bizanslılar yarımadayı Batı Avrupa’nın Vizigotlarına kaptırdılar.
Daha sonra, 711 yılından başlayarak, Arap halifeliğinin ilk büyük Müslüman rejimi olan Emevi hanedanının bir araya getirdiği ordular, tüm yarımadayı İslam yönetimi altına aldı. Müslümanlar, İber krallıklarına Al-Andalus adını verdiler; bu isim daha sonra Endülüs olarak değiştirildi.
Arkeolog José Miguel Osuna, Valencia’nın Roma döneminden geç Orta Çağ dönemine kadar uzanan metal nesneler koleksiyonuna ilişkin daha geniş bir araştırmanın parçası olarak yeni araştırmaya öncülük etti.
Demirden yapılmış kılıç kısa ve yaklaşık 45 cm uzunluğunda. Kabzası, kolay tutuş için bronz plakalar ve çentiklerle süslenmiş. Bıçağın ucunun hafifçe kavisli olması, Visigotik kılıçların benzer bir şekle sahip olması nedeniyle kronoloji konusunda kafa karışıklığı yaratıyor. (Tasarım muhtemelen daha önceki Vizigotik modellerin evrimini yansıtıyor.)
Ancak Osuna ve meslektaşları, eserin gömülü olduğu tortul toprak katmanlarını analiz ederek eserin yaşını doğruladılar.
Silahın küçük boyutu ve el korumasının olmaması, Endülüslü bir atlı tarafından kullanıldığına işaret ediyor. Bu, Valencia’da bulunan tek İslami dönem kılıcı olma özelliğini taşıyor. İspanya’da, Córdoba’nın eteklerinde daha önce benzer bir silah ortaya çıkarıldı. Bu döneme ait arkeolojik buluntular ülkede oldukça nadir; hatta bölgenin toprağının özellikleri nedeniyle Valencia’da daha da nadir.
İber Yarımadası’nın İslami dönemi, Hıristiyan, Yahudi ve Müslüman halklar arasında dikkate değer bir kültürlerarası alışveriş dönemiydi. 900’lü yıllara gelindiğinde Córdoba belki de Avrupa’nın en büyük entelektüel merkezi haline gelmişti. Bölgedeki müslüman yönetimi, Hıristiyanların Granada’yı kontrol altına aldığı 1492 yılına kadar devam etti.
Moreno, kılıcın yakın zamanda yapılan incelemesi sayesinde, “Bu İslami Excalibur’da yeni bir eserimiz ve antik Balansiya’nın tarihi mirası var.” diyor.
Smithsonian Magazine. 26 Nisan 2024.
Comments