İnsan göçünün en sıra dışı hikâyelerinden biri yaklaşık 70.000 yıl önce, insanların Güneydoğu Asya’dan günümüz Avustralya’sına geçerek artık batmış olan Atlantis benzeri bir araziden geçmesi ve bu toprakları evleri olarak gören ilk insanlar olmasıyla ortaya çıktı.
Zengin arkeolojik kayıtlar bunun gerçekleştiğine dair bol miktarda kanıt sunmaktadır. Ancak araştırmacılar, bu göçün ne kadar hızlı gerçekleştiği ve yeni gelenlerin geniş topraklarda hangi rotaları izledikleri gibi ayrıntılar konusunda uzun süredir şaşkınlık içindeydi.
Şimdi, 23 Nisan’da Nature Communications dergisinde yayınlanan yeni araştırma bazı olası cevaplara ışık tutuyor. İlginç bir şekilde, araştırmacıların yeni kanıtlar arayabilecekleri potansiyel keşfedilmemiş arkeolojik alanların belirlenmesine de yardımcı oluyor.
Araştırma, yaklaşık 70.000 yıl önce, Pleistosen döneminde, Dünya son buzul çağının ortasındayken ortaya çıkan bir kara parçası olan Sahul olarak bilinen geniş süper kıtayı inceliyor. Buzullaşma, deniz seviyesinin düşmesine neden olmuş ve bugün Avustralya anakarasını kuzeyde Papua Yeni Gine’ye ve güneyde Tazmanya’ya bağlayan batık kıta sahanlığı alanlarını ortaya çıkarmıştır.
Deniz seviyeleri bir seferde binlerce yıl boyunca düşük kalmıştır, ancak diğer jeolojik ve çevresel koşullar bu süre içinde evrim geçirmiştir. Örneğin, değişen yağış düzenleri, değişen nehir yatakları, yayılan veya daralan ormanlar ve otlaklar ve tortu birikimi olabilirdi. Tüm bu faktörler arazinin özelliklerini ve dolayısıyla insanların onu nasıl keşfettiğini etkilemiş olabilir.
Araştırmacılar bu bilgileri, Sahul’un 75.000 ila 35.000 yıl önce değişen manzarasını simüle eden bir peyzaj evrim modeli geliştirmek için kullandılar. Simülasyon, Güneydoğu Asya’daki iki yerden (Batı Papua ve Timor Denizi Sahanlığı) gelen olası göç yollarının yanı sıra günümüz arazisine yayılmış arkeolojik alanları da içeriyordu.
Bu alanların tarihlendirilmesi, insanların kıtanın bu bölgelerinde hareket etmiş olabilecekleri dönemlerin belirlenmesine yardımcı oldu. Son olarak simülasyonda, avcı-toplayıcılar tarafından alışılmadık manzaralarda yiyecek bulmak için yaygın olarak kullanılan bir hareket türü olan “Lévy yürüyüşü yiyecek arama modellerinden” elde edilen tahminler de göçün hızını tahmin etmeye yardımcı oldu.
Sydney Üniversitesi Yerbilimleri Fakültesi’nde doçent olan ve çalışmanın başyazarı Tristan Salles yaptığı açıklamada, “Yeni peyzaj evrimi modeli, ilk avcı-toplayıcı toplulukların Sahul’u geçerken yaşadıkları arazilerin ve ortamların daha gerçekçi bir tanımına olanak sağlıyor” dedi. Araştırmacılar, peyzaj özelliklerini ve toplayabilecekleri yiyeceklerin mevcudiyetini takip ederek insanların izleyeceği en olası rotaları ortaya çıkaran binlerce simülasyon gerçekleştirdi.
Araştırmacılar, bu rotaların yeni gelenleri kıyı şeridi boyunca ve kıtanın iç kısımlarına doğru, o zamanlar manzarayı kesen büyük nehirleri ve akarsuları takip ederek götüreceğini keşfetti. Hesaplamalar, bu cesur insanların araziyi muhtemelen yılda yaklaşık 0,71 mil (1,15 kilometre) hızla geçtiğini gösterdi ki araştırmacılar bunun nispeten hızlı olduğunu söylüyor. İlginç bir şekilde simülasyon, diğer araştırmacıların insanların ilk olarak Sahul’da toplanmış olabileceğini öne sürdüğü bölgelerle örtüştüğünü gösterdi.
Model, Avustralya’nın ilk insanlarının büyük olasılıkla nereye taşındığını göstererek, arkeologlara çalışmaları için bazı pratik bilgiler bile sağlayabilir.
Çalışmanın yazarları The Conversation için kaleme aldıkları bir makalede, “Sahul’da insan varlığı olasılığını gösteren haritamızdan özellikle ilginç bir sonuç var” diyor. “Uygun maliyetli bir şekilde (tüm kıtayı dolaşmaya gerek kalmadan), potansiyel olarak arkeolojik öneme sahip alanları belirleyebilir.”
Model, daha önceki araştırmaların yarım milyona kadar insanın bir zamanlar şimdi batmış olan kuzey sahanlığında yaşamış olabileceğini gösterdiği Sahul’daki yaşam resminin ete kemiğe bürünmesine yardımcı oluyor.
Araştırmacılar, “Çalışmamız, Sahul’daki ilk göç üzerinde peyzaj değişikliklerinin etkisini gösteren ve arkeolojisine yeni bir bakış açısı sağlayan ilk çalışmadır” diye yazdı. “Böyle bir yaklaşımı diğer bölgelerde de kullanırsak, insanlığın Afrika dışına yaptığı olağanüstü yolculuğa dair anlayışımızı geliştirebiliriz.”
Bu yazı LIVESCIENCE’ de yayınlanmıştır.
Comments