Aktif Koruma Sistemi Nedir?

Günümüzde zırhlı savaş araçlarına yönelik birçok tehdit bulunmaktadır. Bu tehditler arasında en çok bilinenler illegal örgütlerin ellerinde bolca bulunan güdümlü tanksavar füze (Kornet, MILAN, Javelin) sistemleridir. Zırhlı savaş araçlarını bu gibi tehditlere karşı korumak için zırhı kalınlaştırmak yerine, aktif koruma sistemlerin kullanılması ile ağırlıktan tasarruf edilir ve fiziksel temas ile araç/personel zarar görmeden tehdit yok edilebilmektedir. Basitçe çalışma mekanizması şu şekilde açıklanabilir: Araca yönelen tehdit sistemde bulunan mevcut radarlar vasıtası ile algılanır ve  fiziksel temas gerçekleşmeden tehdit havada bertaraf edilir ya da engellenir. Aşağıdaki görsel durumu daha iyi açıklar niteliktedir. Aktif koruma sistemleri kullanılan savunma mekanizmasına göre 2’ye ayrılmaktadırlar.

1. Soft-Kill (Saptırma-Karıştırma Amaçlı)

Soft-kill yönteminde amaç, tehdidi tahrip etmeden, platforma ulaşmasını engellemektir. Soft-kill yönteminde, sisleme ve karıştırma ile lazer veyahutta kızılötesi füze sistemlerinden gelen tehdidin araca ulaşması engellenir. Tehdide ait güdüm sistemi aktif koruma sistemi üzerindeki algılayıcı ile tespit edildikten sonra, sistem uygun soft-kill yöntemini otomatik olarak seçer veyahut personelin seçim yapmasını sağlar.

     2. Hard-Kill (Fiziksel İmha)

Araca yönelen roket yada füze, sistem üzerinde bulunan algılayıcılar vasıtasıyla tespit edilir ardından veriler mikroişlemciye gönderilir. Daha sonra sistemde mevcut lançerler ile karşı mühimmat fırlatılarak fiziksel temas gerçekleşmeden tehdit havada yok edilir.

Aktif koruma sistemlerini yapabilecek kapasiteye sahip ülke sayısı sınırlıdır. Türkiye bu kapasiteye sahip sınırlı sayıdaki ülkelerden biridir.

• Drozd (Rusya)
• ARENA (Rusya)
• Zaslon (Ukrayna)
• AKKOR (Türkiye)
• Pulat (Türkiye)
• LEDS-150 (İsveç)
• AMAP-ADS (Almanya)
• GL-5 (Çin)
• Iron Curtain (Amerika)
• TROPHY Etkin Koruma Sistemi (İsrail)
• Iron Fist (İsrail)

TROPHY Etkin Koruma Sistemi

Yaklaşmakta olan füze veya roketleri etkisiz hale getirmek için üretilmiştir. Trophy RAFAEL ile İsrail Elta firmasının ortaklığı ile geliştirilmiştir. Sistem üzerinde bulunan antenler vasıtası ile 360 derecelik bir açı ile aracın etrafı tehditlere karşı izlenmektedir.

 

Drozd Aktif Koruma Sistemi

ilk ve en çok bilinen aktif koruma sistemlerinden biridir. Rusya tarafından geliştirilmiştir ve ilk olarak Afganistan savaşında kullanılmıştır. 1983 yılında T-55A tanklarına takılan bu sistemler Afgan mücahitlerin, güdümlü tank füzelerine ve roketatarlarına karşı koymak için yapılmıştır.

Drozd radarı  Doppler radar sinyalleri göndererek 70 ila 700 m/s arasında bir hız ile tanka yaklaşan cisimleri tespit eder. Daha sonra sistem 107 mm çapında bir füze ateşler. Bu füze vasıtası ile tehdit tankın 7 metre yakınına geldiği zaman bertaraf edilir. Bu füze patlar ve parça tesirli büyük bilyeler fırlatarak gelen roket veya güdümlü füzeyi havada patlatır. Ortalama olarak bir tankı açılan atışların yaklaşık olarak %80’inden korumuştur. Bu sistem tankın yanında çarpışan piyadelere de zarar verdiği için çok büyük risk taşımaktadır.

T-55 Tankına Monte Edilmiş Drozd Sistemi

Arena Etkin Koruma Sistemi

Rus Kolomna firması tarafından geliştirilen ve ZSA (Zırhlı Savaş Aracı) sınıfındaki araçları düşman hafif tanksavar , ATGM ve füzeleri tarafından gerçekleştirilen üst hedef saldırılarından korumak için geliştirilen savunma sistemidir. Araca yaklaşmakta olan tehdidi tespit etmek için ses dalgası ve Doppler radarından yararlanır. Ardından savunma amaçlı fişekleri fırlatarak yaklaşmakta olan tehdidi araca ulaşmadan imha eder. Sistem aracı ön tarafından 220-270 derecelik bir açı ile gelmekte olan tehditlere karşı korur. Sistemin tehdidi algılamasıyla birlikte uyarı amaçlı ses çıkartmakta ve bu sayede araç çevresinde bulunan piyade birlikleri güvenli bölgeye geçebilecek zamanı bulabilmektedirler.

T-80UM-1 Tankına Monte Edilmiş ARENA Sistemi

 

Zaslon Aktif Koruma Sistemi

Microtek tarafından diğer askeri tasarım organizasyonları ile birlikte geliştirilmektedir. Sistem, sabit veya mobil hedefleri, çeşitli yönlendirme sistemleri ve savaş başlıkları kullanarak düz veya dalış yörüngeleri olan tanksavar silahlarından korumak için tasarlanmıştır.  Mevcut Rus tasarımlı aktif koruma sistemleri Drozd ve Arena’nın aksine , Zaslon tarete yerleştirilen reaktif zırhın yanında konuşlandırılabilir saniyede 1.200 metreye (3,900 ft / s) varan hızlarda seyahat eden tanksavar mermilerine karşı savunma yapabilir. Tipik bir kurulum 150-180 derece korur ve  70 ve 1.200 m / s arasındaki hızlarda gelen mermileri durdurabilir.

 

GL5 Aktif Koruma Sistemi 

Çin menşeiili NORINCO tarafından tasarlanmış ana muharebe tankı ve piyade savaş araçlarını korumakla görevli sistem. 100m menzilli ve 360 ​​derecelik yatay ve 20 derecelik bir bant içinde tanksavar güdümlü füzeler gibi gelen savaş başlıklarını algılayabilir . Tespit üzerine gelen tehdide iki karşı roket atılır. Çin bu sistemi VT-4 ana muharebe tanklarına monte edecektir. Aşağıda GL5 aktif koruma sisteminin testlerine dair görüntüler mevcuttur.

 

Iron Fist Aktif Koruma Sistemi

Türkçesi Demir Yumruk, İsrail Askeri Endüstrileri (IMI) tarafından tasarlanan ve çeşitli platformlara uyum sağlayan Hard-Kill aktif koruma sistemidir. Konsept 2006 yılında IMI tarafından ortaya çıktı. Sistem, roket güdümlü el bombaları , tanksavar güdümlü füzeler ve tank ateşlemeli HEAT ve kinetik enerjili mühimmatlarda dahil olmak üzere çok çeşitli tehditlere karşı başarıyla test edilmiştir.

 

AMAP-ADS  Aktif Koruma Sistemi

Alman şirketi Rheinmetall ve IBH Deisenroth Mühendisliği  tarafından geliştirilen bir sistemdir. Sistem İsveç’te AAC adı altında ve Fransa’da Shark olarak da bilinir . Sistem hemen hemen her araca uyarlanabilen modüler bir tasarıma sahiptir. Özellikle, hafif araçları, araçların hafif zırhının durduramayacağı büyük kalibre silahlara karşı koruyabilir . 

Yaklaşık 560 mikrosaniye gibi kısa reaksiyon süresine sahip olması nedeniyle Quick Kill , Iron Fist veya Trophy’den daha hızlı, en hızlı aktif koruma sistemlerinden biridir. Gelen tehdide karşı önlemi, diğer sistemler gibi karşı mühimmat atmak yerine güçlü bir yönlendirilmiş enerji ışını şeklindedir. Bu sayede yakındaki birliklere veya sivillere verilen hasar minimize edilmektedir. Bu durum kentsel ortamlarda büyük önem arz etmektedir. Aynı zamanda bu durum aktif koruma sistemini hafifletir ve güç gereksinimlerini azaltır. Bu nedenle, hafif araçlara monte edilebilir.

 

Iron Curtain Aktif Koruma Sistemi

Türkçesi Demir Perde , Amerikan teknoloji geliştirme ve üretim şirketi Artis tarafından tasarlanan aktif bir koruma sistemidir . Sistem, roket güdümlü el bombaları ve omuzla fırlatılan diğer füzeler gibi tehditleri algılayabilir.

2005 yılında DARPA programı olarak başlayan sistem, son derece yakın mesafeden ateş edilse bile tehditleri yenebiliyor. Sıcaklık ve şok testleri de dahil olmak üzere önemli güvenlik testlerinden geçmiştir ve yazılım mimarisi ABD ordusunun Ortak Hizmet Silahları Güvenlik İnceleme Süreci tarafından onaylanmıştır.

 

Aselsan AKKOR ve PULAT Aktif Koruma Sistemleri

 Terör örgütlerinin elinde bolca bulunan Güdümlü-Güdümsüz Tanksavar silahları düşünülünce, Aktif Koruma Sistemlerinin ne kadar zaruri bir ihtiyaç olduğu anlaşılmaktadır. Bunun üzerine Aselsan’ın hali hazırda Altay Ana Muharebe Tankında kullanılmak üzere geliştirdiği AKKOR sistemi üzerinden acil ihtiyaçlar doğrultusunda PULAT Aktif Koruma Sistemi geliştirilmiştir. AKKOR sistemi gibi hareketli fırlatıcı sistemi bulunmamaktadır. Sabit bir sistemdir. Tankın farklı noktalarına yerleştirilerek tam bir koruma sağlamaktadır. Araca yönelen tehdidi bünyesinde bulundurduğu radarlar ile algılayarak Fiziksel İmha (Hard-Kill) yeteneği ile tehdit araca temas etmeden bertaraf edebilmektedir.

 

Sistem Özellikleri

• Fiziksel imha (hard-kill) kabiliyeti
• Uygun modül yerleşimi ile 360 derece tam koruma
• Radar ile tehdit algılama çözümü sayesinde toz, çamur, kar, yağmur gibi zorlu çevresel şartlar altında etkin çalışabilme
• Asimetrik harpte yakın mesafeden atılan anti tank tehditlere karşı reaksiyon verebilme
• Aynı anda birden fazla tehdide karşı etkin
• Dağıtık mimarisi sayesinde farklı sayıda modül seçimi yapılarak birçok zırhlı araca uyarlanabilme

 

AKKOR sistemi Altay Ana Muharabe Tankı için tasarlanan bir aktif koruma sistemidir. Hem hard-kill hem de soft-kill önleme ve 360 derece koruma kapasitesine sahiptir. Günümüzde terör örgütleri tarafından yaygın olarak kullanılan güdümlü ve güdümsüz tanksavar silah sistemlerine karşı koruma sağlayabilmektedir. Ayrıca sistem birden fazla tehdide karşı aynı anda koruma sağlayabilmektedir.

Sistem Özellikleri

• Hem işlevsel imha (soft kill) hem de fiziksel imha (hard kill) kabiliyeti
• Tüm yönlerden 360 derece tam koruma 
• Optik algılamaya ‘gerek duymayan’ çözümü sayesinde; toz, çamur, kar, yağmur tüm zorlu koşullarında etkin
• Yakın mesafeden atılan asimetrik tehditlere karşı çok hızlı reaksiyon
• Aynı anda birden fazla tehdide karşı etkin
• Multi-spektral sis perdesi ile termal ve lazer güdümlü füzelere karşı etkili
• Birçok zırhlı araç tipine uygun
• Yüksek çözünürlüklü Radar ve akıllı koruma mühimmatı çözümü sayesinde doğrudan tehdide reaksiyon ve sonuç olarak çok düşük ardıl etki
• ASELSAN ürünü Tank alt sistemleri ile doğrudan entegre

Kaynakça

www.aselsan.com.tr

tr.wikipedia.org

www.rheinmetall-defence.com

J. E. Staff. Developments in APS technologies. www.ihsmarkit.com/research-analysis/developments-inactive-protection-system-aps-technologies.html

www.strategic-planning-us.com/2019/12/trophy-active-protection-system-defense.html

www.defenceprocurementinternational.com/news/land/active-protection-system-for-bradley-fighting-vehicle

www.defensenews.com/digital-show-dailies/ausa/2017/10/09/iron-curtain-ready-to-bring-active-protection-to-stryker/