diwun
Ahmet Vefik Paşa (1823-1891) Osmanlı devlet adamı, diplomatı, çevirmen ve oyun yazarı
Türkçülük hareketinin öncülerinden. İki defa Maarif Nazırlığı (Eğitim Bakanı) yaptı; ilk Osmanlı Meclis-i Mebusan’ında İstanbul vekili olarak yer aldı ve başkanlığı üstlendi; 4 Şubat 1878 – 18 Nisan 1878 ve 1 Aralık 1882 – 3 Aralık 1882 tarihleri arasında iki defa Başvekillik (Sadrazamlık, Başbakanlık) görevine getirildi.
İlk Türkçe sözlüklerden birisi olan “Lehçe-i Osmani”’nin yazarı olan Paşa, devlet adamlığının yanı sıra 16 dil bilen bir bilimadamıdır. Bursa valiliği sırasında bu kentte bir tiyatro yaptırmakla ün kazanmıştır.Ve bu tiyatro İstanbul dışında Anadolu da kurulan ilk tiyatro idi.
“Ahmet Vefik Paşa, Bursa valisiyken ilçeleri teftişe çıkardı. O günlerde Osmanlı camiasına dahil bütün milletler, milliyetlerini açıkça ifade eder, fakat imparatorluğun asıl unsurunu teşkil eden Türkler bunu sanki bir suçmuş gibi saklarlardı!.. Bursa, o tarihlerde bir iskan ve göçmenler şehriydi…
Paşa uğradığı bir ilçede halkla sohbet ederken karşısındakilerin milliyetlerini sorar, herkes göğsünü gere gere ”Boşnak’ım, Arnavut’um, Gürcü’yüm, Çerkez’im!” der. Sıra, soluk yüzlü bir ihtiyara gelir. Adamcağız ezile büzüle: ”Türk’üm efendim” der.
Bunun üzerine Paşa:
”Niçin saklıyorsun öyleyse” diye sorar,
– Türk olmak bir kabahat mi? Bak ben de Türk’üm.”
– Sahi mi Paşa sen de Türk müsün? Demek Türk’ten de Paşa olurmuş ha!.. Cevabını alınca Ahmet Vefik Paşa’nın gözleri dolar:
– Paşa da kim oluyor, Türklerden Padişah çıkar Padişah! Anladın mı? dedikten sonra rahatça ağlayabilmek için tenha bir yere çekilir.”
Eserleri:
Müntehabât-ı Durub-ı Emsal (Atasözleri) (1852): Türkçe atasözlerini toplayan eseri.
Hikmet-i Tarih (1863) (Tarih Felsefesi)
Fezleke-i Tarih-i Osmani (1869) (Kısa Osmanlı Tarihi)
Secere-i Türkî(1864) :Doğu Türkçesinden çevrilmiştir.
Lehçe-i Osmanî :İlk Türkçe sözlüklerden birisidir.
Çevirileri ve Moliere Uyarlamaları: Vefik Paşa, Moliere’in 16 eserini uyarladı, Victor Hugo ve Voltaire’in eserlerini tercüme etti.
