diwun
Talas savaşı 751 senesinde Türkler(Karluk Türkler’i)&Abbasiler(Müslüman Araplar) ile Çin’liler arasında, bugünki Kırgızistan toprakları içerisnde bulunan Talas nehri civarında yaşanan savaştır. Bu savaş 5 ay sürmüştür ve kesin Türk+Abbasi ittifakının zaferi ile sonuçlanmıştır. Bu savaş hem Türkler hem Araplar hem çinliler açısında oldukça önemlidir.
Orta Asya denetim altına almaya çalışan Abbasiler ve Çinliler’in karşılaşması sonucu çıkan bu savşta, Türkler’in Araplar’ın yanında yer almasının nedeni Orta Asya’da Çin egemenliği istememsidir. Zaten ezelden beri düşman oldukları Çinliler ile Taşkent’in işgal edilmesi ve Kuça valisi Kao Sien-tche’nin şehri talan edip Bagatur Tudun’u esir alıp Çine göndermesi ve Bagatur Tudun’un öldürülmesi üzerine kaçmayı başaran Bagatur Tudun’un oğlu Araplar’dan yardım istedi.
Olaydan bir sene önce de Emeviler yıkılıp yerini Abbasiler’e bırakmıştı. Emeviler’in Arap milliyetçiliği anlayışı da böylece yerini Ümmetçilik anlayışına bıraktı. Horosan valisi Taşkent’den gelen yardım çağırısına cevap verdi ve Ziya bin Salihi gönderdi.
Çinli kaynakların ifadesi ise savaş sırasında Karluklar ve Yağmalar taraf değiştirerek Abbasilerin tarafına geçtiler ve arkadan saldırdılar çünkü Türkler paralı askerlerdi ve daha çok ücret vererek taraf değişttiler diye ifade ediyorlar. Bu görüşü ben şahsım adına katılmıyorum. Türkler savaşın başından beri Abbasiler’in tarafındaydı çünkü onlardan Taşkent’in kurtuluşu için yardım istemişlerdir ve Çinli komutan Kao Sien-tche tarafından komploya uğrayan Türkler’in Çinlilere yaklaşması gerçek dışıdır.
751 yılının 7.ayında yani Temmuz da yapılan bu savaş 5 gün sürmüş bir meydan muharrebesidir. Savaşta 30.000 ile 100.000 arasında tahminen 75.000 kişilik orduyla katılan Çin ordusunun karşısında 200.000 askerli Türk-İslam müttefiki vardır. Çinliler savaş sonunda 50.000 civarında kayıp ve 25.000’e yakın esir verdiler. Kao Sien-tche olaydan zar zor kaçabilmiş ve canını kurtarmıştır.
TALAS SAVAŞININ SONUÇLARI :
- Türkler ve Araplar daha yakından tanışma fırsatı buldu ve birbirlerinin kültürlerini benimsediler, bu olaylar neticesinde ise Türkler kitlele olarak İslamiyet’e geçiş yaptı
- Çinliler 20.yy’a kadar Tanrı dağının batısına geçemediler.
- Orta Asya Çin himayesi altına girmekten kurtuldu.
- Matbaa Çin’den ilk defa çıkmıştır ve Türkler kağıt yapmasını, barutu ve pusulayı Araplar’a öğretmiştir.
- Her savaştan sonra yapılan klasik fetih hareketleri bu savaş sonunda olmamıştır ve kültür politikası izlenmiştir.
Talas savaşı çoğu kaynaklara ve tarihçilere göre Türk-İslam tarihinin başlangıcı kabul edilir.
