Brezilya’daki arkeologlar, ayak izlerini, gök cismi benzeri figürleri ve domuz gibi hayvanları tasvir eden çok sayıda kaya oyması keşfetti.
Keşif, Tocantins eyaletinde bulunan Jalapao Eyalet Parkı’nda 2022 ve 2023 yılları arasında gerçekleştirilen üç keşif gezisi sırasında yapıldı. Brezilya Ulusal Tarihi ve Sanatsal Miras Enstitüsü’nden araştırmacılar, hepsi birbirine yakın kayalıklarda bulunan 16 sömürge öncesi arkeolojik alan tespit etti.
Çalışmayı yöneten arkeolog Romulo Macedo, “Bu yakınlık, alanlar arasında olası bir bağlantı olduğunu gösteriyor ve bölgede yaşayan eski toplulukların yerleşim modellerini açıklığa kavuşturuyor” diyor.
Yeni bulunan tasvirlerin çoğu, kayaların aşındırılması sonucu oluşturulmuş oyma semboller. Ekip ayrıca bazı bölgelerde bir avuç kırmızı renkte resim keşfetti. Macedo, “Renki resimlerin oymalardan daha eski olması ve başka bir kültürel grup tarafından yapılmış olması muhtemel” diyor.
Brezilya’daki Federal Tocantins Üniversitesi’nde arkeoloji profesörü olan ve son araştırmalarda yer almayan Marcos Zimmermann, kaya sanatı bulgusunun “nadir ve önemli” bir bulgu olduğunu çünkü şimdiye kadar arkeologların Jalapao’nun sömürge öncesi yerli halklarına ait sadece taş eserler bulduğunu söylüyor.
Jalapao’daki arkeolojik alanlarda keşfedilen erken dönem seramik eserler ve taş aletler, sanat üretimi için önemli öğeler olabilir. Macedo, “Gravürler muhtemelen sivri uçlu taşlar ve ahşap parçaları kullanılarak yapılırken, boya pigmentleri bölgede çok bol bulunan demir minerallerinin toz haline getirilmesiyle üretildi; toz daha sonra hayvansal veya bitkisel yağ ile karıştırıldı ve parmaklar veya çubuklar kullanılarak kayaya uygulandı” diyor.
Jalapao’daki bulgular henüz tam olarak incelenmedi. Ancak Macedo’ya göre, Brezilya’nın farklı eyaletlerindeki diğer arkeolojik alanlarla teknik ve tematik benzerlikler taşıyor ve bu da kaya sanatının yaklaşık 2.000 yıl öncesine dayandığını gösteriyor.
Macedo, “Kaya sanatının daha ileri analizleri ve alanlardaki arkeolojik kazılar, bu yerli grupların yaşam biçimleri ve maneviyatları hakkında yeni bilgiler sağlayacak” diyor. Macedo, bulguların ayrıca “sömürge öncesi nüfusun sembolik repertuvarına” da ışık tutabileceğini sözlerine ekliyor.
Jalapao Eyalet Parkı yaklaşık 34.000 kilometrekare bir alanı kaplıyor ve kumulları, nehirleri ve dev kaya oluşumlarıyla kurak bir alan, bu da onu biyolojik çeşitliliğiyle bilinen eşsiz bir tropikal savan olan çevredeki Cerrado biyomu arasında öne çıkarıyor. Burası, Amazon yağmur ormanlarının 700 ila 800 kilometre güneyinde yer alıyor.
Ancak Zimmermann, Jalapao’daki arkeolojik çalışmaların az olduğunu ve öncelikle tarımsal veya altyapısal gelişmelerin yol açtığı kurtarma kazısı çalışmalarına odaklandığını söylüyor. Tocantins Arkeoloji Merkezi’nde araştırma genel koordinatörü olarak da görev yapan Zimmermann, eyaletin bazı bölgelerinde 425 ila 12.000 yıl öncesine tarihlenen, aralarında seramik ve ok uçlarının da bulunduğu eserler bulunduğunu belirtiyor.
Bu keşiflerin önemine rağmen bölge; erozyon, vandalizm ve ormansızlaşma gibi tehditlerle karşı karşıya. Brezilya Ulusal Tarihi ve Sanatsal Miras Enstitüsü, bölgenin arkeolojik mirasını korumak ve yaygınlaştırmak için projeler geliştirmek üzere araştırma kurumlarıyla işbirliği yapmayı planladığını açıkladı.
Live Science. 19 Mart 2024.
