Venüs'teki Sera Etkisi

Venüs’ün Güneş Sistemi’ndeki en sıcak
gezegen olduğunu bilmek size şaşırtıcı gelebilir. 460 derece (735
Kelvin) gibi global bir sıcaklıkla, Venüs’ün yüzeyi kurşun eritmek için
yeterince sıcak. Eğer bizler Venüs yüzeyinde dursaydık, atmosfer
basıncının deneyimini dünyadakinden 92 kat daha fazla yaşayacaktık. Peki
neden Venüs bu kadar sıcak ?

Venüs’ün alışılmadık yapısı ve yaşama düşman koşulları, atmosferinin yapısıyla da yakından ilgili görünmektedir. Su
buharı, çok küçük ölçeklerde bulunsa da, Karbondioksitin zapt edemediği
dalga boylarında, morötesi ışınımı soğurmaktadır. Kükürtdioksit (SO2)
ve öteki kükürt gazlarıysa, aynı ışınımın daha başka dalga boylarını
yakalamaktadır. Tüm bu sera gazlarının, bir arada etkileleri, Venüs
atmosferini, Güneş ışınlarına geçirgen, ama geri dönen ısı ışınımına
kapalı hale getirmektedirler.

Sonuçta yüzey sıcaklığı, atmosfer olmaksızın alacağı değerin, üç katına
yükselmektedir. Gerçekte sera etkisinin, yüzey sıcaklığında yol açtığı
artış, yalnızca % 15 dolayında olmalıdır. Şayet Yanardağ lavları,
Venüs’ün yüzeyini 800 milyon yıl önce yeniden kapladılarsa, kısa bir
süre içinde atmosfere çok yoğun ölçeklerde sera gazları atmış olmaları
gerekir. Bu yoğun volkanik dönemde, gezegen yüzeyi, 1-10 kilometre
yüksekliğinde bir lav tabakası ile örtülmüş olmalıdır.

Bu
durumda, atmosferdeki Karbondioksit miktarında fazla bir oynama
gerçekleşmiş olamaz. Çünkü zaten bu gaz, atmosfer de çok yoğun
miktarlarda bulunmaktaydı. Ancak atmosferdeki su buharı 10;
Kükürtdioksit de 100 kat artmış olmalıdır. Su buharı ve Kükürt, büyük
miktarlara erişince, sera etkisini güçlendirmekle kalmaz, aynı zamanda
bulutları da kalınlaştırmaktadır. Bulutlar ise Güneş ışınlarını, uzaya
geri yansıtıp gezegenin soğumasını sağlamaktadırlar. İşte bu zıt
etkileşimlerden dolayı, su buharı ve Kükürtdioksitin iklim üzerindeki
net etkisini saptamak güçtür. Isınma ve soğuma arasındaki savaşı önce
bulutlar kazanmış ve Venüs’ün yüzey sıcaklığı,
100°C kadar düşmüştür. Ama daha sonra bulutlar yavaş yavaş yok olmuştur.

Katkı Sağlayanlar: Taner Göçer – Yaklaşan Saat Blog