Temel Kuvvetler

Geleneksel olarak kabul edilen dört temel kuvvet vardır. Bu temel kuvvetler kütle çekim, elektromanyetik, güçlü nükleer ve zayıf nükleer kuvvetlerdir. Alan etkili bu kuvvetler, büyük patlama ile oluşan atom altı parçacıklarla birlikte ortaya çıkmış ve atomlar, yani madde, bu kuvvetlerin etkisiyle var olabilmiştir.

Kütle çekim kuvveti

Dört kuvvet arasında en zayıf olanıdır. Kütleye sahip iki cisim arasında oluşur. Bu kuvvet  gravitonlar tarafından taşınır.

Elektromanyetik kuvvet

Elektrik yükleri üzerine etkiyen zayıf bir kuvvettir. Bu kuvvet fotonlar tarafından taşınır. Atomları ve molekülleri bir arada tutan, kohezyon ve adezyona neden olan kuvvettir.

Güçlü nükleer kuvvet

Atomun çekirdeğindeki proton ve nötronların bir arada durmasını sağlayan şiddetli kuvvetidir. Yer çekiminin 10³⁸ katı büyüklüğündedir. Bu kuvvet yalnızca atom altı parçacıklar arasında görülür.

Zayıf nükleer kuvvet

Atom çekirdeklerinin kararsız olmasına, dolayısıyla radyoaktiviteye neden olan kuvvettir.

Beşinci Temel Kuvvet: X17 Parçacığı

Geçtiğimiz günlerde, Macar Bilim Akademisi’ne bağlı Nükleer
Araştırmalar Enstitüsü’nde bulunan fizikçi bilim insanı Attila Krasznahorkay ve
ekibi fiziğin temelini oluşturan ve evrendeki her etkileşimi yöneten dört temel
kuvvete bir yenisinin eklenebileceğini duyurdu.

Ekip bu
bulguya, uyarılmış bir helyum atomunun, bozunurken nasıl ışık yaydığını
araştırırken ulaştı. Parçacıkların, 115 derecelik olağan dışı bir açıyla parçalanması
bilinen fizik kurallarıyla açıklanamıyordu.

CNN’e konuşan Attila Krasznahorkay, “X17, gözle görünür dünyamızı
karanlık maddeye bağlayan parçacık olabilir” dedi ve bu yeni kuvvetin,
adını kendi kütlesinden aldığını, parçacığın kütlesinin 17 megaelektronvolt
olarak hesaplandığını söyledi.

Attila
Krasznahorkay ve ekibinin, 2016 yılında ‘Pyhsical Review Letters’ (Fiziksel
İnceleme Mektupları) adlı bilim dergisinde konu ile ilgili ilk makalesi
yayımlanmıştı.

Attila Krasznahorkay’ın açıklamalarına göre ekibi o dönem Berilyum-8
izotopunun bozunumu üzerinde çalışıyordu ve deneyleri sırasında elektron ve
pozitronların olağan dışı bir şekilde, yaklaşık 140 dereceyle, ayrıldığını
gördüklerini belirtmişti. Krasznahorkay, “Yepyeni, daha önce kimsenin
görmediği, parçacık fiziğinin standart modeliyle açıklanamayacak bir
parçacıktan söz ettiğimiz için parçacık mercek altına alındı” dedi. Fakat
2016 yılında bu bulgular insanlar tarafından yeterince dikkat çekmedi ve şüphe
ile karşılandı. Şimdiyse, 2016 yılındaki bulgular tekrarlanmış oldu ve konu
hakkındaki araştırmalar devam ediyor.

Irvine’deki
California Üniversitesi’nde fizik ve astronomi profesörü olan Jonathan Feng,
Macar ekibinin çalışmalarını yıllardır takip ettiğini ve araştırmalarının
devrim niteliğinde olduğunu belirtti. Jonathan Feng ve ekibi, Macar ekibinin
çalışmalarından yola çıkarak bir makale yayımladı ve makalede, Attila Krasznahorkay’ın
sözünü ettiği beşinci kuvvete, ‘protofobik (proton korkusuna sahip) kuvvet’ şeklinde
atıfta bulundular.

Diğer araştırma grupları, farklı atom türleri ile bulguları yinelerse, beşinci kuvvet tam anlamıyla kanıtlanmış olacak.

• edition.cnn.com
• tr.sputniknews.com