İklim değişiminin de etkisiyle son yıllarda Dünya genelinde yangınlar artmaya başladı. Bununla birlikte söndürme çalışmalarında kullanılan uçak tipleri sıkça araştırılan konular arasında. Bu yazımda bu çalışmalarda da kullanılan, hem suda hem de karada hareket sağlayabilen amfibiyen uçaklar hakkında bilgi edineceğiz.

Amfibiyen Uçak Nedir?

Amfibi kelime anlamı olarak iki yaşamlı anlamına gelir. Amfibiyen ya da amfibi uçaklar ise hem karada hem de suda iniş ve kalkış yapabilen uçaklara verilen isimdir. Gövde görünümleri çoğunlukla teknelere benzer. Yalnızca kara ya da yalnızca su için tasarlanmış uçaklara kıyasla ekstra bir ağırlık gösterirler. Daha karmaşık bir yapıya sahiptirler ve menzilleri daha azdır. Geliştirilen tasarımı ile geri çekilebilen tekerleklere sahiptirler. Ancak bazılarının, tekerlekleri yukarıdayken buz veya kara inebilecek, kayak görevi gören, omurgaları vardır.

Amfibiyen uçakların öncesinde, ilk deniz uçağı inşasını 1910 yılında Fransız pilot Henri Fabre yaptı. Deniz uçağı inşasından sonra, kalkış ve inişi ilk deneyimleyen kişi ise 26 Ocak 1911’de Glenn Curtiss oldu. Daha sonra Curtiss özel şamandıralar yapıp, bunu bir modele uyarladı. Böylelikle konsepti kanıtlamış oldu. Altı ay sonra, Temmuz 1911’de A-1 Triad’a geri çekilebilir tekerlekleri ekledi ve böylelikle amfibiyen uçaklar hayatımıza girmiş oldu. 

Amfibiyen Uçakların Tasarımı

Bir amfibiyen uçağın, su üzerinde yüzmek için yeterli yüzdürme gücüne sahip olması gerekir. Ayrıca su yüzeyi boyunca uçuş hızlarına kadar hareket ederken ağırlığını desteklemek için bazı araçlara sahip olmalıdır. Pilot tarafında belli bir stabilite ve kontrol marjı ile kalkış ve iniş yapabilmelidir. Uçağın tasarımı, iniş şokuna dayanımı düşünülerek yapılmalıdır. Su direnci, makul ölçüde kısa kalkış koşullarına izin verecek kadar düşük olmalıdır.

Amfibiyen Uçakların Kullanım Alanları

Amfibiyen uçaklar, tasarımlarımdaki ekstra malzemeler nedeni ile diğer kara uçaklarından daha ağırlardır ve daha yavaş hareket ederler. Satın alma ya da işletme açısından yüksek maliyet gerektirirler. Karşılaştırılabilir helikopterlere göre daha hızlı olabilir ve daha geniş açıda menzile sahip olabilirler. Birbirinden farklı yüzeylere iniş sağlayabildikleri için (deniz, göl, uçak pisti, çim alanları), bu bölgelerde hafif taşımacılık yapabilirler. Kargo uçağı olarak da kullanılabilirler. Deniz arama kurtarmalarına destek verebilirler. Bunların yanı sıra amfibiyen uçakların diğer bir önemli özelliği de yangın söndürme çalışmalarına hem karadan hem de denizden destek verebilmeleridir.

Amfibiyenlerin Gözdesi:AG-600

Dünyanın en büyük amfibiyen uçağını 2017 yılında, Çin üretti. Çin hükümeti uçağın yapımı için 2009 yılında onay verdi. Ancak yapım 8 yıl sürdü ve 24 Aralık 2017 yılında ilk uçuşunu yaptı.  AG-600, günümüzde uçuşunu tamamlayan en büyük amfibi uçağı ünvanını taşıyor ve büyüklük açısından Boeing 737’ye benzetiliyor. Deniz arama kurtarma faaliyetlerinde, yangın söndürme faaliyetlerinde, nakliye uçağı olarak ve ulaşımda kullanılıyor. Uçağın üretiminde, ülkedeki 150 enstitüden araştırma ekibi ve 70 uçak parçası üreten şirket katkıda bulunmuştu.

Uçağın teknik ve diğer özelliklerini listeleyecek olursak:

• Yolcu Kapasitesi: 50
• Uzunluk: 36.9 m
• Kanat Açıklığı: 38.8 m
• Yükseklik: 12.1 m
• Azami Kalkış Ağırlığı: 53.500 kg
• Havada Azami Hız: 500 km/s
• Havada Kalabilme: 12 saat

Bu özelliklerinin yanısıra AG-600 yaklaşık 20 saniyede, denizden 12 ton su depolayabiliyor ve tek depo yakıtla 370 ton su taşıyabiliyor. Ayrıca uçakta, Gaz Türbinli Uçak Motorları ve Malzeme Teknolojisi yazımızda daha detaylı bilgi alabileceğiniz turboprop motor kullanılıyor.

Kaynakça

• https://en.wikipedia.org
• https://www.cnnturk.com
• https://www.britannica.com/technology/seaplane
• https://tr.pinterest.com
• https://tr.wikipedia.org
• https://www.history.navy.mil