diwun
Budizm Nedir?
M.Ö. 6 yy’da Hindistan’da Buda tarafından kurulan ve evrensellik kazanan dindir.
Güney Asya ve Uzak Doğu’da yaygın olarak yaşanır.
Kast sistemine tepki olarak ortaya çıkmıştır.
Budda sarayda rahat içinde yaşıyordu. Saraydan ayrıldı.
1.gün ihtiyara,
2.gün hastaya,
3.gün cenazeye,
4.gün dilenci keşişe denk geldi.
Gördükleri onu sarstı ve herşeyin boş olduğunu anladı ve dünya nimetlerine sırt çevirdi. Sonra züht hayatı yaşadı.
İki aşırılık arasında, saray hayatı ve züht hayatı arasında ki orta yolu tercih etti.
İncir ağacı (Bodhi ağacı) altında 35 yaşında aydınlandı ve buda oldu.
Songha teşikilatını kurdu. (Bekar rahipler teşkilatı)
Dhamma – Budizmin temel prensipleri
Budizmin prensipleri: Kanunun tekerleğini döndürmek.
2 aşırılık arasında mutluluk vardır. Kişi nirvanaya ulaşarak Tenasüh çemberinden kurtulur. (Brahman şekilciliğine ve kast sistemine karşı çıktı.)
- İnsanın varlığının mahiyeti ızdırap ve tatminsizliktedir.
- Izdırabın sebebi arzu ve ihtiraslardır.
- Izdırap dindirilmelidir.
- Nirvanaya ulaşmak için Budanın 8 dilimli yolu takip edilmelidir.
Buda vedaların otoritesini ve vedik kurban sistemini, kişinin kendi kendine eziyet etmesini, manastır düzeninde kast ayrımını reddetti. Brahmanların ilgi duyduğu metafizik meselelerden kaçındı. Ancak karma, tenasüh inancını devam ettirdi.
Buda’dan sonra Metteyya (mesih) gelecektir.
Sekiz dilimli yol
Izdırabın kaynağı olan duygu ve ihtirasların giderilmesinde başvurulan yardım bu 8 madde.
3 ana madde :
Sila (Ahlak) Doğru söz
Doğru davranış (-Öldürmemek, zarar vermemek, Çalmamak, duyuları yanlış yöne yönlendirmemek, Yalan yanlış konuşmamak, içki uyuşturucu kullanmamak.)
Doğru geçim – hayat – 5 yasak
- Kasaplık
- Meyhanecilik
- Esrarcılık
- Silah
- Zehir imalatçılığı yapmak
(İyi bir Budist, çocuk düşürmeye karşıdır. Avlanmaz, balık tutmaz, silah kullanmaz, et,içki ve zehir satın almaz, zina yapmaz, hakikate uygun konuşmalıdır.)
Samadhi – Meditasyon
Bir hedefe zihnini yöneltmek anlamındaki meditasyondur.
Doğru muhakeme: Budistin söylediği, yaptığı, düşündüğü işlerde zihin keskinliğine sahip olmasıdır.
– Doğru Murakabe: Zihnin bir konuya yöneltilmesi. Nefesin kontrolü, akla gelen düşüncelerin tahlili, hırs
Panna Hikmet
Budist hayatının 3. ve en yüksek makamıdır
Alem ve insan ile ilgili önce inanç kabulu sonra tecrübi olarak hedefe ulaşmaktır
Doğru Anlayış: Alem ve insanı 4 kutsal gerçeğe göre anlamadır,
Doğru Düşünce: Zihnin arzu ve kötülüklerden arındırılması
Doğru Niyet : Sonunda pişman olunacak yollara gidilmemesi,zihinde iyi duygular beslemesidir.
Kutsal Metinler
Tripitaka (üç sepet):
1. Vinaya-Pitaka(Disiplin Sepeti): Sayha ve keşişler ile ilgili kaideler
2. Surtta-Pitaka(Vauzlar Sepeti): Buda ve şakirtlerinin vaâzları.
3. AbhitHamma-Pitaka: Genişletilmiş doktrin , felsefi ve psikolojik yazılar.
İnanç Esaları – 3 Cevher
1. Buddaya inanmak
2. Dıhanmaya inanmak
3. Songhaya inanmak (Rahip Teşkilatı)
İnanç ile ilgili Kavramlar
1. Tanrı: Budda hayatında tanrıdan bahsetmedi fakat takipçileri onu tanrılaştırdı.
2. Karma: İyi , kötü kaderin önceki hayatta yapılan iyi,kötü işlerden kaynaklanmasıdır(Mecburi kader)
3. Tenasüh:Yeniden doğuş.Bitmek bilmeyen yeniden doğuş,İçinde eziyet ve çile vardır
4. Nirvana:Ruhun mükemmeliğe ulaşması
5. Matteyya:Gelecek kurtarıcı şahsiyet
6. Sutupa:Budanın eşyalarıdır
7. Pagoda:İbadet yeri
