Toplam Üretken Bakım (TPM) Nedir?

İş performansını maksimum seviyelere çıkarmak, hız ve esneklikle birlikte proses güvenilirliğini arttırmak için öğrenerek, sürekli iyileştirmeyi benimseyen üretim yönetimini geliştirme metoduna Toplam Üretken Bakım denir. Kısaca TPM (Total Productive Management) olarak adlandırılan bu yöntem Yalın Üretimin yapı taşlarından biridir. Bu yöntem ekipmanla ilgili tüm alanları (planlama, kullanım, bakım gibi) kapsar. Dolayısıyla en üst kademeden en alt kademeye kadar her çalışan ortak çalışır. TPM’e göre bakım ve verimlilik arasında yakın ilişki vardır. Ve buna bağlı olarak ekipman bakımının yapılmasıyla verimliliğin arttığını gösterir.

TPM’de tanımlanan ekipman kayıpları şu şekildedir:

Arıza Kayıpları
Hazırlık ve Ayar Kayıpları
Boşta Çalışma ve Küçük Duruşlar
Hız Kayıpları (Düşük Hızda Çalışma)
Kalite Kayıpları (Iskartalar, Yeniden İşleme, Tamir Gerektiren Ürünler)
Başlangıç Kayıpları (Başlangıçtaki düşük verim)

TPM’de bu 6 kayıp elenerek ekipman verimliliğinde ve ürün kalitesinde gözle görülür bir yükseliş hedefler. Burada asıl amaç elbette ki bu kayıpları sıfıra indirmektir. Bunların yanında esnekliği sağlamak, gecikmeleri en aza indirmek ve her çalışanının yeteneklerinden yararlanmak TPM’in diğer amaçlarındandır.

TPM Nasıl Uygulanır?

1.Adım: Bir Pilot Alan Belirleyin

Öncelikle uygulamaya başlamak için bir pilot alan seçilmesi, süreçten çıkan faydaları gördüklerinde personelin daha fazla kabul görmesine yardımcı olur. Bir pilot alan için ekipman seçerken şu üç soruyu göz önünde bulundurmak gerekiyor.

Geliştirmesi en kolay olan nedir? İyileştirmesi en kolay ekipmanı seçmek size anında ve olumlu sonuçlar alma şansı verir.
Darboğaz nerede? Üretimin açıkça durdurulduğu yere göre ekipman seçmek size toplam çıktı da anında artış sağlarken aynı zamanda hızlı geri dönüş de sağlar.
En sorunlu olan nedir? Operatörlere en çok sorun çıkartan ekipman TPM programına desteği güçlendirecektir.

Pilot alan seçim sürecine işletmenin tüm bölümlerindeki çalışanlar dahil edilmelidir.

2.Adım: Ekipmanı İlk Çalışma Koşuluna Geri Yükleyin

Ekipmanı birincil çalışma durumuna geri getirme kavramı, 5S sistemi ve otonom bakım etrafında dönmektedir. Öncelikle katılımcılar 5S sistemini kullanarak ekipmanı sürekli olarak orijinal durumunda tutmalıdır.

Ekipmanın alanı ve mevcut durumunu fotoğraflamak ve ardından bunları proje panonuza asmak.
Sonrasında kullanılmayan aletleri, kalıntıları ve atık olarak kabul edilebilecek her şeyi kaldırarak alanı temizlemek.
Düzenli olarak kullandığınız araçları ve bileşenleri organize etmek (araç ana hatlarına sahip bir gölge panosu iyi bir seçenektir).
Ekipman ve çevresindeki alandaki iyileştirmelerin fotoğrafını çekmek ve ardından proje panosuna göndermek.

3.Adım: Toplam Ekipman Etkinliği’ni (OEE) ölçün

Bu adım, hedef ekipman için OEE’ yi manuel olarak veya yazılım kullanarak otomatik izlemenizi gerektirir. Düzenli olarak OEE’yi ölçmek, TPM programınızın çalışıp çalışmadığına dair veriye dayalı bir izleme sağlar ve zaman içindeki ilerlemeyi görmenize olanak tanır.

Ekipmanla ilgili en büyük kayıplar planlanmamış arıza süresinin sonucu olduğundan, her plansız durma olayını kategorize etmek önemlidir. Bu, size bir durmanın nerede meydana geldiğine daha doğru bir bakış sağlar.

4.Adım: Büyük Kayıpların Ele Alınması/Azaltılması

En büyük kayıplarınızın nerede olduğuna dair veriye dayalı bir anlık görüntü elde ettiğinizde, bunları ele alma zamanı gelmiştir. Bu adım, daha önce tartışılan odaklanmış iyileştirme veya kaizen sütununu kullanır. Bunu yapmak için, temel neden analizini kullanarak OEE verilerini inceleyebilecek ve kayıpların ana nedenlerini belirleyebilecek çapraz fonksiyonlu operatörler, bakım personeli ve denetçilerden oluşan bir ekip oluşturulur.

5.Adım: Planlı Bakımı Uygulayın

TPM Temel Faaliyetler

1.Ekipman Yönetimi

Toplam Üretken Bakımın temel faaliyetlerinden biridir. Amaç ekipman etkinliğinin maksimum düzeye çıkarılmasıdır. Bunun yanı sıra ekipman kayıplarını önlenmesi için çalışmalar gerçekleştirilir.

2.Bakım Departmanının Planlı Bakım Faaliyetlerini Yürütmesi

Parça ömürlerindeki değişikliklerin azaltılması, ekipman parça ömürlerinin uzatılması ve yıpranan parçaların düzenli olarak değiştirilmesi gibi faaliyetlerin bakım bölümü tarafından yürütülmesidir.

3.Üretim Departmanının Otonom Bakım Faaliyetlerini Yürütmesi

Operatörlerin, bakım departmanından bağımsız olarak kendi ekipmanlarının bakımında aldıkları görevleri yerine getirmesine otonom bakım denir. Günlük kontroller, yağlama, parça değişimi, basit onarımlar gibi görevler otonom bakım faaliyetleridir.

4.Yukarıdaki Çalışmaların Eğitim İle Desteklenmesi

TPM sadece makine ağırlıklı sektörlerde değil tekstil, ambalaj, gıda, enerji gibi tüm üretim sektörlerinde uygulanabilen bir yöntemdir. Sektör ve proses ayrımı yapmaz. Burada önemli olan felsefesini anlayıp, işletmenizde metodu doğru bir şekilde uygulamaktır. Şu unutulmamalıdır ki arızalarla uğraşmak hem zaman ve para kaybıdır hem de üretimde aksamalara sebep olur.