Her geçen gün gelişen mühendislik ve teknolojiyle birlikte hayatımızı kolaylaştıran yapılar ve organizasyonlar da gelişmeye devam etmektedir. İşlevsellik, konfor ve en önemlisi güvenlikte çağ atlayan bu yapılar özellikleri bakımından rekorlara imza atmaktadır.

Millau Viyadüğü

Tarn Nehri’nin bulunduğu vadiden geçen ve Millau ile Güney Fransa’yı birbirine bağlayan kablo destekli bir asma köprüdür. İnşaat mühendisi ve Mimar Norman Foster tarafından tasarlanan köprü 7 ayaklıdır. 2460 metre uzunluğu ve 343 metre yüksekliğiyle üzerinden taşıt geçen en yüksek köprü unvanına sahiptir. Bu yüksekliği ile Eyfel Kulesi’nden biraz daha yüksek ve Empire States Binası’ndan 37 metre daha kısadır.

Köprü saatte 225 km hıza ulaşan rüzgar hızına dayanıklı biçimde inşa edilmiştir. İlginç bir şekilde Millau Viyadüğü düz değildir. Çünkü düz bir yol, sürücüler için hafif bir virajın giderdiği süzülme hissine neden olabilmektedir. Eğri, menzilde 20 km’dir. Ayrıca, görünürlüğü artırmak ve sürücüye güven vermek için yolun %3’lük hafif bir eğimi vardır. Güverte, betonun aksine alışılmadık bir şekilde yeni yüksek kaliteli çelikten yapılmıştır. 3 m genişliğindeki acil durum şeridi daha fazla güvenlik sağlamaktadır. Özellikle sürücülerin viyadükten vadiyi görmelerini engellemektedir.

Burj Al Khalifa

Mimar Adrian Smith, Burj Al Khalifa’yı geleneksel İslam mimarisi desenlerinden ve çöl çiçeği Hymenocallis’ten esinlenerek tasarladı. Kulenin ana mimarisi, merkezinin çevresindeki üç elemandan oluşmaktadır. Temeline bakıldığında çöl çiçeği Hymenocallis’i andıran “Y” harfi açıkça görülmektedir. 334 bin metrekarelik, ortalama bir köy büyüklüğünde bir alan üzerine kuruludur. 50 metre derine inen temel kazıklarıyla rekorun sahibidir. Dünyadaki en derin temel kazıklarına sahip olan yapının temelinde 110 bin ton beton ve çelik bulunmaktadır. Tamamında ise 330 bin metreküp beton, 39 bin ton çelik ve demir kullanılmıştır.

Chicago merkezli Yüksek Binalar ve Kentsel Habitat Konseyi ’nin belirlemiş olduğu kriterlere göre 828 metrelik yüksekliği ile dünyanın en yüksek binası rekorunu elinde bulundurmaktadır. Efsane gökdelen, Empire State binasının yaklaşık 2 katı, Eyfel Kulesi’nin ise yaklaşık 3 katı yüksekliği ile en yakın rakiplerine bile 300 metre fark atmaktadır. Ayrıca 160 kattan oluşmasıyla dünyanın en çok kata sahip binası rekorunun da sahibidir. Üstelik binanın 150’den sonraki katları çelik gövdelidir. Bu yüzden dünyada betonarme yapı üzerine çelik konstrüksiyon uygulanan ilk bina olma özelliğine de sahiptir.

Mühendislerin “rüzgarın aklını karıştırmak” diye tabir ettikleri, keskin köşe ve kenar içermeyen dairesel tasarımıyla, yükseklerdeki çöl rüzgarının yarattığı olumsuz koşullardan da etkilenmemektedir. Cam panellerin ve duvarların sızdırmazlık ve dayanıklılık testi, binanın önüne yerleştirilen, I. Dünya Savaşı’nda kullanılmış bir savaş uçağının motoruyla yapılmıştır. Bu yönüyle de, uçak motorunun yarattığı rüzgarla sınanan ilk bina olma özelliğine sahiptir.

Burj Al Khalifa yangına dayanıklı beton duvarlarla inşa edilmiştir. Bu yüzden her 25 katta bir, kendi havalandırma sistemi olan, özel tasarım sığınaklar bulunmaktadır. Merdivenlerde oluşacak dumanı tahliye edecek özel bir sisteme sahip olan yapıda, olası bir yangına karşı gerekli her şey düşünülmüştür.

Jiaozhou Körfezi Köprüsü

Doğu Çin’in Shandong eyaletinde bulunan ve 41.58 kilometrelik Jiaozhou Körfezi Bağlantı Projesi’nin bir parçası olan 26,7 km uzunluğunda bir karayolu köprüsüdür. Çin’in Jiaozhou körfezine inşa edilen köprü kompleksinin ana bölümü Quingdao ve Houngdao şehirlerini birbirlerine bağlamakta olup bağlantılarıyla beraber uzunluğu 41 kilometreyi aşmaktadır. Su üzerinde dünyanın en uzunu olan köprü, 5,5 milyar sterline mal olup 2008 yılında açılmıştır. 10000 işçinin çalıştığı köprünün yapım aşamasında 450 ton çelik 2,3 milyon metreküp beton kullanılmıştır.

Jiaozhou Körfezi Köprüsü, Quingdao ve Huangdao arasındaki yol mesafesini körfez kıyısındaki otoyola kıyasla 30 km azaltıp Jiaozhou Körfezi’ni keserek seyahat süresini 20-30 dakika kısaltmaktadır. Köprünün tasarımı, Huangdao ve Quingdao’nun Licang Bölgesi’ndeki ana giriş ve çıkış noktaları ile T şeklindedir. Köprü; şiddetli depremlere, tayfunlara ve gemi kaynaklı çarpışmalara dayanıklı şekilde tasarlanmıştır. 5238 beton kazık ile desteklenmektedir. Kesit, iki omuzlu altı şerit taşıyan toplam 35 m genişliğinde iki kirişten oluşur.

Uluslararası Uzay İstasyonu

Alçak Dünya yörüngesine yerleştirilmiş bir uzay üssü, başka bir tabirle üzerinde yaşanabilen yapay bir uydudur. Bir araya getirilen modüllerin birleştirilmesiyle inşa edilen istasyonun ilk kısmı 1998 yılında fırlatılmıştır. İstasyonun yapısı temel olarak basınçlı modüller, destekleyici dış iskelet ve güneş panellerinden meydana gelmektedir. Dünya yörüngesinde bulunan en büyük yapay uydudur. Uygun saatlerde yeryüzünden bakıldığında çıplak gözle görülebilmektedir.

Büyük Hadron Çarpıştırıcısı

Dünyanın en büyük ve en güçlü parçaçık çarpıştırıcısıdır. Aynı zamanda dünyanın en büyük makinesidir. Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi tarafından, 1998 ve 2008 yılları arasında 100’ü aşkın ülkeden 10.000 bilim insanı ve mühendisin katılımıyla inşa edildi. Cenevre yakınlarında, Fransa-İsviçre sınırının altındaki 27 kilometre uzunluğunda ve derinliği 175 metreyi bulan bir tünel boyunca uzanmaktadır. Maddeyi yüksek sıcaklık ve yoğunlukta incelemek için tasarlanmıştır. Böylece büyük patlamadan hemen sonra oluşan plazma ortamındaki kuark-gluon birleşimleri gerçekleşebildi. Bu sayede mezon ve baryonlar oluşabildi.

İlk araştırma sonucu 30 Mart 2010 ve 13 Şubat 2013 arasında daha önceki çarpıştırıcı dünya rekorundan yaklaşık 4 kat daha fazladır. Demet başına 3,5 Tev (toplamda 7 TeV) bir enerji ile, 2012’den itibaren demet başına 4 TeV’e çıkarak (toplamda 8 TeV) gerçekleşti. 13 Şubat 2013’te ilk çalışması resmi olarak sonlandırıldı ve planlı yükseltmeler için faaliyeti durduruldu. 

Sistem iki yıllık modernizasyonun ardından, 5 Nisan 2015 tarihinde yeniden çalıştırıldı. Bilim insanları 20 Mayıs 2015’te protonları 13 TeV’de çarpıştırarak ilk rekorunu kırdı. Daha önce 2012 yılında en yüksek 8 TeV’de çarpışma başarılmıştı. Son olarak 2016 yılında bu projenin 300 TB boyutunda verisi halka açık hale getirilmiştir.

Kaynakça

• nasa.gov
• structurae.net