Gama Işınları İle Sterilizasyon Nasıl Yapılır?

Gama ışınları atom altı parçacıkların etkileşiminden kaynaklanan, atomların çekirdeklerinde proton ve nötron sayılarının dengesizliği sonucu, bir atomdan fazla olan enerjinin dışarıya elektromanyetik dalga tabiatında bırakılması sonucu oluşan ışınlardır. Bu ışınlar genellikle X ışınlarının ötesindedir. Füzyon yeteneği en fazla olan ışıma şekli gama ışımasıdır.

Radyasyonun Sterilizasyon Alanında İlk Kullanımı

Radyasyonun sterilizasyon alanında ilk kullanımı 1940’lı yıllara denk gelmektedir. Bu yıllarda farmasötik, tıp ve gıda gibi alanlarda mikroorganizmaların sterilizasyon ve dekontaminasyon çalışmalarında gama ışınlayıcılar ve elektron hızlandırıcılar kullanılmaktadır.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) tıbbi aletlerin sterilizasyonu için 1967 yılında uygulama kuralları önermektedir. Ancak 1973 yılına gelindiğinde bu kurallar tekrar gözden geçirilmiştir. Sonrasında yani 1992 yılına gelindiğinde tüm dünyada 200 kadar gama ışınlayıcı ve 800 kadar elektron hızlandırıcı bulunmaktadır. Bu sayının her yıl artması ile birlikte Türkiye’de iki gama ışınlama tesisi bulunmaktadır.

Gama radyasyon işlemi, ürünün kontrol edilen düzeyde iyonize edici radyasyona tabi tutulması anlamına gelmektedir. Radyasyon dozu ile en az zararı verecek şekilde mikrobiyal yükü istenen düzeye indirilebilmektedir.

Gama Radyasyonunun Mikroorganizmalara Etki Mekanizması

Gama radyasyonunun mikroorganizmalar üzerine etki mekanizmaları iki sınıfta değerlendirilmektedir. Bu mekanizmalar direkt etki ve indirekt etkidir. Direkt etkide mikroorganizmalar radyasyonu direkt alıp;

İyonize olmakta,
Uyarılmakta,
Bağ kırılmaları yoluyla yapılarında değişim meydana gelebilmektedir. İndirekt etki ise bir diğer molekülden transfer edilen enerji ile meydana gelmektedir.