Cobot(Kolaboratif Robot) Nedir?

Cobot veya diğer adıyla Kolaboratif robot, ortak çalışılan bir alanda küçük bir alan kaplayarak ve insanlarla yan yana etkileşime girerek güvenli bir şekilde çalışabilmeyi sağlayan robotlardır.

Kolaboratif robotlar programlaması aynı zamanda da kullanımı oldukça basit olmasıyla piyasada kısa sürede yükselişe geçmiştir. Sezgisel metotlar aracılığı ile programlanan ve kendilerine öğretilen bir hareketi veya tepkiyi hatırlayabilmektedir. Ayrıca tekrar ederek çalışma döngüsünü tamamlayabilmektedir. Ve tüm dünyada farklı alanlarda farklı görevlerde çalışmakta olan bu robotların her geçen gün yazılımsal süreçleri ve mekanik donanımları da gelişerek büyümeye devam etmektedir.

Genelde tek bir koldan oluşmaktadır. İçerisindeki tek kasada yazılım donanımını, gösterge ve parametre ekranını bulundurmaktadır. Ayrıca birçok farklı hareketi öğretilmesi halinde, hızlı bir şekilde çalışabilmektedirler. Bu da Cobot için büyük bir esneklik, hız ve verim sağlamaktadır. Genelde ağırlığı kol ile alakalıdır. Bu anlamda birçok modelde ve özellikte Cobot çeşidi mevcuttur. Yani robot deyince aslında hepimizin aklına ilk olarak üretimde görev aldığı gelmektedir. Fakat yapay zeka için başlangıç niteliğinde olan Cobot’lar yalnız üretimde değil pek çok farklı hizmet alanında çeşitli imkanlar sunmaktadır. Böylece kullanım amacı, boyutu, hızı, verimi vb. gibi özellikleri ile tercih edilerek farklı farklı sektörlere hitap etmektedir.

Tarihçe

Cobot’lar 1996’da Northwestern Üniversitesi’nde profesörler olan J. Edward Colgate ve Michael Peshkin tarafından icat edilmiştir. Co-bot kelimesi, iş birliği (collaborative) ve robot(robot) kelimelerinin birleşmesinden oluşmaktadır. İlk cobot’lar, hiçbir hareket gücü kaynağına sahip olmadan insan güvenliğini sağlamıştır. Bunun yerine, hareket insan tarafından sağlanmıştır. Yani öncesinde Cobot’un işlevi, bir yükü yeniden yönlendirerek, hareketin insan çalışan ile işbirliği içerisinde bilgisayar kontrolüne izin vermek idi. Daha sonra Cobot’lar da sınırlı miktarda hareket gücü sağlamıştır. Ve her geçen gün gelişerek piyasada yer almaya başlamıştır.

KUKA, ilk Cobot’u LBR 3’ü 2004 yılında piyasaya sürdü. Bu bilgisayar kontrollü hafif robot, Alman Havacılık ve Uzay Merkezi enstitüsü ile uzun bir işbirliğinin sonucuydu. Universal Robots, ilk Cobot’u UR5’i 2008’de piyasaya sürdü. 2015 yılında FANUC, ilk kolaboratif robotunu piyasaya sürdü. ABB, ilk işbirliğine dayalı çift kollu robot olan YuMi’ de 2015’de piyasaya sürülmüştür. 2019 yılında ise pazarda ilk iki sırada Universal Robots ve Techman Robot Inc. yer almaktadır.

Özellikleri

Güvenlik Bariyeri Olmadan İnsanlarla Yan Yana Çalışabilir

Cobot uygulamaları güvenlik açısından hafif yapı malzemelerinden, yuvarlak kenarlı, entegre hız veya kuvvet sınırlamasıyla özel tasarım olarak üretilmektedir. İnsanlarla bir arada çalışmak için tasarlanan Cobot, koruyucu bir kafes veya emniyet şeridi iş risk analizine bağlı olarak bulunmayabilir. Bu durumda hareketli parçaların insanlarla temas etmesi söz konusu olabilir. Buna bağlı olarak entegre kuvvet/tork sensörü sayesinde belirlenen kuvvet aralığında güvenliği sağlamak amacıyla otomatik durmaktadır. Geleneksel robotlara göre güvenlik standartları yüksektir. Buna ek olarak güvenlik standartları ve önleyici tedbirler Cobot sektöründeki yetkili kurum tarafından belirlenmektedir.

Sadece Üretimde Değil Her Alanda Çalışabilir

Cobot yüksek iş, verimlilik ve kalite hassasiyete sahiptir. Ayrıca esnek konumlandırma, güvenli kullanım, hızlı kurulum, hafif- kompakt yapı, uygun maliyet, kolay programlama ve kolay entegrasyon özellikleri ile birlikte hemen hemen her alanda çalışabilmektedir. Özellikle üretim alanlarında veya diğer alanlarda az yer kaplaması ile birlikte düşük enerji maliyeti, 360° dönüş kabiliyeti, Türkçe kullanım kılavuzu ve hızlı yatırım avantajları ile küçük ve orta ölçekli şirketlerden büyük ölçekli şirketlere kadar her kesime robotik otomasyon alanında çözüm sağlamaktadır.

Özellikle Dünya’nın 50’den fazla ülkesinde kullanılan Cobot’ların faaliyet alanları şu şekildedir:

Çapak alma-polisaj
Kalite kontrol
Taşıma
Montaj
Kalıplama
CNC
Kaynak
Laboratuvar analiz, test ve örnek alma

Endüstriyel Robotlara Göre Avantajlıdır

Endüstriyel otomasyon, üretim hatlarında robotlarla birlikte hareket etmesi olarak tanımlanabilir. Buna bağlı olarak insanların, işleri makineler ile birlikte paylaşması yarı otomasyon olarak adlandırılabilir. Yarı otomasyon robotların ve diğer makinelerin yoğun olarak kullanılması tam entegre otomasyon olarak sınıflandırılabilir. Endüstriyel robotlar günümüzde en çok bilinen robot türleri arasındadır. Özellikle endüstriyel robot adını oldukça sık duymuşuzdur. Endüstriyel robot, üç veya daha fazla aksta sahip programlanabilen ve otomasyon alanında kullanımı sabit bir yere takılarak otomatik olarak kontrol edilen robotlardır. Peki endüstriyel robot ve Cobot farkı nedir? Endüstriyel robot ve Cobot kıyaslaması yapmak gerekirse şöyle söylenebilir:

Endüstriyel Robot	Cobot (Kolaboratif Robot)
Kurulumu zor	Hızlı ve kolay kurulum
Yüksek programlama ve programlama uzmanlığı gerektirir	Programlaması kolaydır
Sabit kullanım	Esnek kurulum ve çeşitli konumlandırma
Geniş çalışma alanı	Az alan kaplar
Güvenlik çiti gerektirir	İnsanlarla yan yana çalışabilir
Yüksek maliyet	Düşük maliyet
Sınırlı dönüş kabiliyeti	360° dönüş kabiliyeti
İlave ekipman gerektirir	Alanlara göre çeşitli özellikte çeşitli ekipmanlar ile çalışabilir