BCI (Brain-Computer Interface), beyin ile bilgisayar arasında iletişim kurabilen bir arayüzdür. BCI teknolojisi, beyin aktivitesini algılamak için EEG (elektroensefalografi) gibi cihazlar kullanır. Beyin sinyalleri bilgisayara iletilerek düşüncelerin doğrudan kontrol edilmesi ve nesnelerin kontrol edilmesi sağlanır.

Bilim insanları, beyin implantlarıyla dil olarak çevrilebilen elektriksel uyarılar aracılığıyla insan beynini bilgisayara bağlamayı hedeflemekte. Bu teknoloji, sağlık ve tıp haberleri yayını Stat’ta Kasım 2022’de açıklandığı üzere, konuşma veya yazma yeteneklerini kaybeden yaralanmaları veya nörolojik bozuklukları olan insanlar için yaşamı iyileştirme potansiyeli sunmakta. Washington Post’un haberine göre, Elon Musk’ın Neuralink projesi gibi birçok şirket de bu tür cihazları geliştirmek için çaba sarf etmektedir.

Ancak, beyin implantları yoluyla iletişim pratik bir gerçeklik haline geldiğinde, bunun sadece engelli bireylere değil, aynı zamanda bilgisayarlarla iletişim kurma yeteneğine sahip olan ve performanslarını artırmak isteyen tamamen yetenekli bireylere de implant verme olasılığı artar.

BCI Nasıl Çalışır?

 

BCI uygulamaları, kullanıcının durumunu gözlemlemeye veya kullanıcının fikirlerini teslim etmesine izin vererek işlevselliğini sağlar. Beyin-bilgisayar arayüzü sistemi, beyin dalgalarını kaydeder ve bunları bilgisayar sistemine ileterek istenen görevi gerçekleştirir. Bu iletilen dalgalar, bir fikri ifade etmek veya bir nesneyi kontrol etmek için kullanılmakta.

Beyin-bilgisayar arayüzü şu anda kullanımda mı?

Bugün birçok alanda BCI kullanılıyor. En basit haliyle, bir beyin-bilgisayar arayüzü bir nöroprotez olarak kullanım sağlayabilmekte. Yani düzgün çalışmayan sinirleri değiştirebilen veya büyütebilen bir donanım parçası olabilir. En yaygın kullanılan nöroprotezler, kulaklarının iç anatomisinde eksiklik olan kişilerin duymasına yardımcı olan koklear implantlardır. Hasar görmüş optik sinir işlevinin yerini almaya yardımcı olan nöroprotezler ise daha az yaygındır, ancak bunları geliştiren şirketler var ve önümüzdeki yıllarda bu tür cihazların yaygın bir şekilde kullanıldığını göreceğiz.

Beyin-bilgisayar arayüzü kullanım alanları

BCI’lar üzerindeki en yoğun çalışma, tahmin edilebileceği gibi tıp dünyasında gerçekleştiriliyor. Beyin-bilgisayar arayüzleri, potansiyel sinir hasarı olan kişilere kayıp işlevi iyileştirmek için bir yol sunabiliyor. Örneğin, bazı omurga yaralanmalarında, beyin ile uzuvlardaki kaslar arasındaki elektriksel bağlantı kopar işlevsiz hale gelir. BCI’lar, elektrik sinyallerini kaslara ileterek kopuk bağlantıyı atlatır ve insanların tekrar hareket etmesini sağlamakta. Bu tür yaralanmalarda potansiyel olarak yardımcı olabilmektedir. Ayrıca hastaların, hareketlerini yapabilecek robotik veya protez uzuvları kontrol etmek için düşüncelerini kullanmalarını da sağlayabilir.

Ayrıca kilitli kalma sendromu gibi durumları olan, konuşamayan veya hareket edemeyen ancak herhangi bir bilişsel problemi olmayan insanlara isteklerini ve ihtiyaçlarını bildirmeleri için de yardımcı olabilirler.

BCI neden akıl okuma teknolojisi olarak tanımlanıyor?

Bunun sebebi, teknolojinin gittiği yönün burası olmasıdır. Şu anda denenmekte olan, beyin aktivitenizi elektriksel dürtüler yoluyla yazılımın anlayabileceği sinyallere çevirebilen sistemler var. Bu, beyin aktivitenizin ölçülebileceği anlamına gelir. Gerçek hayatta zihin okuma ya da uzaktaki bir cihazı kontrol etmek gibi bir işlev kazanılmakta. Bu şekilde beyin aktivitenizi kullanabilirsiniz, yani düşünerek bilgisayara komut verebilirsiniz.

Düşünceler beynimizin içinde gerçekleşir ve bir dizi elektriksel dürtü olarak vücudumuza aktarılır. Bu tür sinyalleri toplamak aslında yeni bir olay değil. Doktorlar, sinir problemlerini tespit etmenin bir yolu olarak EEG (elektroensefalografi) ve kaslardaki elektriksel aktiviteyi EMG (elektromiyografi) kullanarak zaten beyin aktivitelerimizi izleyebiliyorlar. EEG ve EMG, hastalıkları ve sinir sorunlarını teşhis etmek için elektriksel aktiviteyi kontrol ederek kullanılmaktadır.

Ancak araştırmacılar ve şirketler, artık bir kişinin düşüncelerine ilişkin bir fikir vermek için bu elektriksel dürtülerin deşifre edilip edilemeyeceğini araştırıyorlar.

Beyin-bilgisayar arayüzü düşüncelerimizi okuyabilir, ne düşündüğümüzü söyleyebilir mi?

Şimdilik hayır. BCI’lar, düşüncelerinizin herhangi bir anda ne olduğunu bilecek kadar geliştirilmemiştir. Daha çok duygusal durumları veya hangi hareketleri yapmayı planladığınızla ilgili çıkarımlar yapabilmektedir. BCI, insanın ‘evet’ veya ‘hayır’ gibi düşüncelerini anlayabilir, ancak daha spesifik düşünceleri tespit etmek, kapsamı dışındadır.

Kaynakça:

• https://science.howstuffworks.com/
• https://tr.wikipedia.org/
• https://amitray.com/