Mantar toplayıcılarının ormanda bulduğu kabartmanın yaşı hala bilinmiyor ve bazıları Buda’nın annesini tasvir ettiğini düşünüyor.
Taylandlı üç köylü, Dong Yai Yaban Hayatı Koruma Alanı’nda mantar ararken mantarlardan çok daha fazlasını buldular. Köylüler, yemyeşil ormanda gizlenmiş taşa oyulmuş bir kadın oymasına rastladı.
Heykeli bulan köylülerden Pramul Kongkratok, “Mantar avına çıkmıştım ve bunu buldum. Uzun zamandır burada yaşıyorum ama böyle bir şey olduğunu yeni öğrendim. Bu bir lütuf.” diyor.
Kongkratok, heykeli Tayland Milli Parklar, Yaban Hayatı ve Bitki Koruma Departmanına bildirdi ve departman da heykeli incelemeleri için yetkilileri gönderdi. Departmanın açıklamasına göre söz konusu oyma, Kamboçya sınırı yakınında, Buriram eyaletinin en güney bölgesinde yer alıyor. Yetkililer eserin eski olabileceğini açıklarken, şu an için yaşı bilinmiyor. Tayland Güzel Sanatlar Departmanı tarafından yapılacak bir araştırmanın sonuçlanması bekleniyor, ancak oymanın kökenine dair bazı teoriler ortaya atılmış durumda.
Bacaklarından yukarısı görülen oyma kadın, orman zeminindeki bir kayanın eğimli yüzüne tasvir edilmiş. Uzun saçlı ve geleneksel kıyafetli olan kadın, tam bir etek ve ağır bir boyunluk giymiş. Sol kolu başının üzerinde bir dal tutuyor gibi görünüyor. Bazıları heykelin 6. ve 11. yüzyıllar arasında gelişen bir Güneydoğu Asya krallığı olan Dvaravati dönemine ait olduğunu ve Buda Siddhartha Gautama’nın annesi Maya Devi’yi tasvir ettiğini düşünüyor.
Ancak herkes bu değerlendirmeye katılmıyor. Tayland’daki Silpakorn Üniversitesi’nde sanat tarihçisi olan Chedha Tingsanchali, heykelin o kadar da eski olmayabileceğini söylüyor.
“Heykeltıraş, antik Hint sanatı gibi antik sanatı görüp taklit eden biriydi” diyen Tingsanchali, heykeltıraşın kadının kaş ve dudak gibi yüz hatlarının Dvaravati dönemindeki örneklerle uyuşmadığını da sözlerine ekliyor. Ayrıca, “Pipal ağacının bir dalını tutan Maya Devi, 16. yüzyıldan önce Dvaravati döneminde bölgede yaşayan insanlar tarafından hiç bilinmiyordu.”
Kutsal incir, bodhi ya da peepal ağacı olarak da bilinen pipal ağacı Güneydoğu Asya’ya özgü olup Budistler ve Hindular tarafından saygı görüyor. Yetkililerin yazdığına göre, yeni keşfedilen oyma, tarihi Budist tapınağı Wat Pa Kha Kra Jiao’ya 2 km’den daha yakın bir mesafede yer alıyor. Ek olarak, sanatsal becerileriyle tanınan bir grup keşiş, yalnızca birkaç on yıl önce bölgeyi iskan etmişti.
Uzmanlar kadın oyması üzerindeki çalışmalarını tamamlayana kadar bunun kökeni ve kimliği gizemini korumaya devam edecek.
Smithsonian Magazine. 20 Mayıs 2024.
