Nobel Fizik Ödülü , bu yıl kara deliklerin keşfine katkı sağlayan çalışmalarından dolayı İngiliz matematiksel fizikçi Roger Penrose , Alman astrofizikçi Reinhard Genzel ve Amerikalı gök bilimci Andrea Ghez arasında paylaştırıldı . 

Nobel Fizik Ödülü

Nobel Fizik Ödülü , İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından her yıl Stokholm ‘de Alfred Nobel ‘in ölüm günü olan 10 Aralık ‘ta verilir . Bu ödül , Alfred Nobel ‘in 1895 yılında isteği ile başlatılan ve 1901 yılından beri devam eden  fizik alanında insanlığa önemli katkı sunan kişilere verilen 5 Nobel Ödülü’nden birisidir .

Ödül, en fazla üç adaya veya iki bilimsel çalışmaya verilir .1901 ile 2019 yılları arasında 113 kez verilmiştir . Toplam 212 kişinin layık görüldüğü ödüllerden 32 ‘si 2 kişi , 34 ‘ü ise 3 kişi   arasında paylaştırılmıştır . İlk Nobel Fizik Ödülü ise , X-ışını keşfinden dolayı sunduğu üstün hizmetlerden dolayı Wilhelm Conrad Röntgen ‘e verilmiştir .

2020 Nobel Fizik Ödülü Sahipleri Kimler Oldu ?

İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi ‘nden yapılan açıklamada , ödülün yarısının kara deliklerin oluşumunun genel görelilik teorisinin öngörüsü olduğuna ilişkin keşfinden ötürü Penrose ‘a , diğer yarısının ise Samanyolu Galaksisi’nin merkezindeki dev kara deliğin keşfine yönelik çalışmalarından ötürü Genzel ve Ghez ‘e verildiği belirtildi . 

Açıklamada , bu yılın ödül sahiplerinin kainatın en gizemli fenomenlerinden biri olan kara deliklerle ilgili keşiflerin öncüleri olduğu vurgulandı . Penrose, genel görelilik teorisinin varsayımlarının kara deliklerin oluşumu gerektirdiği fikrini ilk kez ortaya koydu .Genzel ve Ghez ise Samanyolu Galaksisi ‘nin merkezindeki aşırı ağırlıktaki kütle çekim merkezinin yıldızların yörüngelerini etkileyen bir kara delik olduğunun keşfine götüren çalışmalara öncülük etti .

Roger Penrose Kimdir ?

Roger Penrose 8 Ağustos 1931 yılında İngiltere ’de dünyaya gelmiştir . 1960 yılında kara deliklerin birden fazla temel özelliklerini hesaplayan bir İngiliz matematikçidir. 

Roger Penrose  , bir kara deliğin çevresindeki uzay – zaman alanının bir gönderimle betimlenmesine ilişkin bir yöntem yarattı . Roger Penrose diyagramı olarak isimlendirilen bu gönderim , kara deliğe yaklaşan bir cisme uygulanan kütle çekimi kuvvetinin belirlenmesine de olanak sağlamıştır . Einstein’ın ölümünden 10 yıl sonra yazdığı makaleyle kara deliklerin gerçekte oluşabileceğini ispatlamakla kalmayıp detaylı bir tanımını yaptı . Buna göre kara delikler , doğanın bilinen yasalarının işlerliğini kaybettiği bir tekilliği içinde barındırıyordu. Penrose’un makalesi  bilim dünyası tarafından Einstein’in teorisine kendisinden sonra yapılan en önemli katkı olarak değerlendirildi .

Roger Penrose meslek hayatının ilk dönemlerinde İngiltere ve ABD ’de farklı üniversitelerde geçici görevlerde bulundu . Roger Penrose , 1964 ve 1973 yılları arasında Londra ’daki Birbeck College’da uygulamalı matematik alanında öğretim üyesi olarak görev aldı . 1973 yılında Oxford Üniversitesi ’nde Rouse-Ball matematik profesörlüğü görevine getirildi . 1966 yılında Adams Ödülünü , 1971 yılında Dannie Heineman Fizik Ödülü ’nü almaya hak kazandı . 1972 yılında Royal Society üyeliğine seçildi . 1975 yılında Kraliyet Astronomi Derneği ’nin Eddington madalyasını Hawking ile birlikte aldı .

Reinhard Genzel ve Andrea Ghez Kimdir ?

Reinhard Genzel 1952 yılında Almanya ‘da doğdu . Bonn Üniversitesi ‘ndeki fizik öğreniminin ardından , aynı kentteki Max Planck Enstitüsünde radyo astronomi alanında çalışmalar yaptı . Samanyolu Galaksisi ‘nin merkezindeki  “Sagittarius A” bölgesi üzerine yapılan gözlem ve araştırmalara öncülük etti .

Andrea Ghez 1965 yılında ABD ‘nin New York şehrinde doğdu . Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde (MIT) fizik dalında lisans ve Kaliforniya Teknoloji Üniversitesinde (Caltech) yüksek lisans dereceleri aldı . Ghez , Hawaii eyaletindeki W. M. Keck Gözlemevindeki optik ve kızılötesi teleskoplarla Sagittarius A bölgesini incelemek üzere çalışmalar yürüttü .

Genzel ve Ghez, öncülük ettikleri çalışmalarda, bölgedeki yıldızların devinimlerinde hareketle yaptıkları analizlerde , bu bölgeye yakın yıldızların görünmez ve çok ağır bir kütlenin çekim etkisinde olduklarını ortaya koydu . Güneş Sistemi’nden daha küçük bir alanda Güneş ‘ten 4 milyon kat daha güçlü bir çekim alanı oluşturan bu kütlenin bir süper – dev kara delik olduğunu güçlü kanıtlarla ortaya koydu . 

Ödül sahiplerinden Amerikalı gökbilimci Ghez , 1901 ‘den bu yana ödülü kazanan dördüncü kadın oldu .1903 ‘te Marie Curie , 1963 ‘te Maria Goeppert-Mayer ve 2018 ‘de Dana Strickland ödülün sahibi olmuştu .

Penrose , Genzel ve Ghez  ödülün yanı sıra 10 milyon İsveç Kronu (1 milyon 122 bin 45 dolar) para armağanını da paylaşacak .

  

KAYNAKÇA

• ww.wikipedia.org
• www.nobelprize.org