Japonya, yer küre üzerinde iki ana deprem kuşağından biri olan ve Büyük Okyanus’u çevreleyen Pasifik Deprem Kuşağı’nda yer almaktadır. Diğer deprem kuşağı ise Cebelitarık’tan Endonezya adalarına uzanan ve Türkiye’nin de içinde bulunduğu Akdeniz-Himalaya Deprem Kuşağı’dır. Yeryüzündeki depremlerin yaklaşık %81’i Pasifik Kuşağı’nda, %17’si de Akdeniz-Himalaya Kuşağı’nda meydana gelir. Bundan dolayı depremi en sık ve en büyük ölçülerde yaşayan ülkelerin başında Japonya gelmektedir. Fay hatları üzerindeki Japonya ve diğer ülkeler için depremler, yağmurlar kadar doğanın bir gerçeği. 11 Mart 2011 Tōhoku’da 9.0 büyüklüğündeki olağanüstü depremi duymuşsunuzdur.  Tōhoku’da aşırı sallanan fakat sapasağlam duran gökdelenlerin görüntülerini hep beraber hayretler içinde izlemiştik. Bu depremin öncesinde Kanto, Kobe, Osaka, Fukuşima gibi kentlerde de çok büyük derece depremler yaşanmış. Ve birçok kişi hayatını kaybetmişti. Japonya bu felaketinin ülkenin bir gerçeği olarak görüp deprem için uzun yıllar süren çeşitli önlemler almışlar. Bu önlemlere gelin hep beraber göz atalım:

Depreme Dayanıklı Binalar

1995 yılında Japonya’da yaşanan felaketin ardından ülkede eski binaların güçlendirmesi yapılırken yeni binalar yeni sistemler ile inşa edilmektedir. Binaların yükseklerine göre koruma sistemleri değişmektedir. Üç katlı binalarda duvar güçlendirmesi ve temelin levhalar ile korunması şartı bulunmakta. Orta yükseklikte binalar için daha fazla önlemler alınmaktadır. Bu önlemlerden biri raylı sistemler. Binalarda temel atma işlemi yapılırken kullanılan izolasyon ve bina içinde yer alan sistem esnek bir yapı sağlamaktadır. Böylece binanın deprem anında kırılması yerine esneme yaparak hasar almadan kurtarmayı sağlıyor. Binaların en alt kolonlarında sismik izolatör adı verilen raylı mekanizma yerleştiriliyor. Ayrıca bazı binaların temelinde sarsıntı ile hareket etmesine olanak tanıyan teflon zemin üzerine inşa edilirken, bazı binalarda sarsıntı gücünü çekebilen şişirilmiş kauçuk veya sıvı dolu tabanlara sahip. Bu tampon sıvılarda sarsıntı sırasında şiddetin azalmasını sağlıyor. Kısaca bu mekanizmalar ile gelen sarsıntı, binanın üst kısmına sönümlenerek gidiyor. Yani depremin şiddetinin azalmasını sağlıyor. Birçok gökdelen ve orta yükseklikli binalarda bu sistemler kullanılmaktadır.

Erken Uyarı Sistemi

Japonya’da akıllı cep telefonları, deprem ve tsunami için erken uyarı sistemi ile adapte edilmiş durumda. Bu sayede deprem dalgaları o bölgedeki insanları vurmadan 5-10 veya 15 saniye önceden cep telefonlarına yüksek sesli alarm sesi gelmektedir. Ve deprem bitene kadar “Jishin desu! Jishin desu” (Türkçesi; Deprem oluyor! Deprem oluyor) tekrarlanmaktadır. Bu erken uyarı sistemi deprem dalgaları kendilerine vurmadan birkaç saniye öncesinde güvenli alana gidip hayat üçgeni kurmalarını sağlamaktadır.

Doğal Afetten Korunma Farkındalığı

Okullarda depremin eğitimi ve tatbikatı ana sınıfından başlamaktadır. Tüm okullarda büyük ölçekte depremin nasıl olacağına dair tatbikatlar yapılmakta. Ve o anda nasıl davranılacağına ne çeşit önlemler alınması gerektiği konusunda eğitimler verilmektedir. Bu tatbikatların her yıl yapılmasının nedeni ise deprem felaketinin her an yaşanabileceğini hatırlatmaktadır. Ayrıca deprem karşısında insanların soğukkanlı olması için büyük önem arz etmektedir.

Deprem Anıt Müzesi

Japonya’nın nüfusunu gelecekteki doğal afetlere karşı korumaya yardımcı olmasının bir başka nedeni de geçmişten ders alabilmesidir. 1995 yılında Kobe’de yaşanan 5 bin kişiyi ölüme sürükleyen ve onlarca evin yıkılmasına neden olan depremin bir hatırlatıcısı bulunmaktadır. Afet sırasında hayatını kaybeden insanları hatırlatmak için Kobe Deprem Anıt Müzesi inşa edilmiş. Bu müze aynı zamanda afet önleme ve hayatta kalma konusunda çeşitli programlarla dolu bir eğitim merkezi.

Depremin Ardından Gelen Diğer Afetler için Alınan Önlemler

Japonya’da deprem sonrasında meydana gelen önemli afetlerden biri de tsunami. Bu doğal afette ülke için önlem alınan konulardan bir diğeri. Akıllı cep telefonu uygulaması olarak depremle birlikte tsunami uyarı sistemi de mevcut. Tsunami Uyarı Sistemi, altı bölgesel merkezde, karada ve denizde gerçekleşen sismik hareketleri incelemektedir. Alınan önlemlerden biri, kıyı bölgelerin bazılarında depreme dayanıklı tsunami barınakları var. Kimi bölgelerde ise su baskınlarını önlemek için setler inşa edilmiş durumda.

Depremin ardından önlem alınan bir diğer önemli husus nükleer santraller. Nükleer santrallerde bir patlama veya başka bir olay yaşanmaması içinde belirli büyüklüğün üzerindeki depremlerde santraller otomatik olarak çalışmayı durduruyor.

Acil TV Yayınları

Ülkede büyük bir  depremin yaşanması durumunda, tüm TV kanalları acil olarak resmi yayına geçiyor. Yayında insanların nasıl güvende kalabilecekleri, artçı depremleri, nerede korunulması gerektiği ve herhangi bir tsunami yaklaşıp yaklaşmadığını konusunda bilgilendirmeler yapılıyor. İnsanlar depremin ardından bir karmaşa içerisine giriyor. Bu yapılan TV yayınları ve aldıkları eğitimler ile birlikte soğukkanlılıklarını koruyarak güvenli alanlara gidiyorlar. Böylece ortaya çıkacak karmaşanın önüne geçilmiş oluyor.  

Kaynakça:

1. www.bbc.com
2. listelist.com
3. www.bilim.org
4. tr.wikipedia.org
5. www.cumhuriyet.com.tr
6. www.haberturk.com