Amazon’da bulunan fosil 16 milyon yıl önceki dev bir yunus türüne ait ve bugün yaşayan en yakın akrabası Güney Asya’da bulunuyor.
Bilim insanları, 16 milyon yıl önce okyanustan kaçıp Peru’nun Amazon nehirlerine sığındığı düşünülen bir türe ait dev bir nehir yunusunun fosilleşmiş kafatasını keşfetti.
Soyu tükenen türün uzunluğu 3,5 metreye kadar ulaşıyor ve bu da onu şimdiye kadar bulunan en büyük nehir yunusu yapıyor.
Science Advances dergisinde yayınlanan yeni araştırmanın baş yazarına göre, bu yeni türün (Pebanista yacuruna) keşfi, dünyanın geri kalan nehir yunuslarına yönelik yaklaşmakta olan riskleri vurguluyor; bunların tümü önümüzdeki 20 ila 40 yıl içinde benzer yok olma tehditleriyle karşı karşıya kalacak.
Aldo Benites-Palomino, bu fosilin, 24 ila 16 milyon yıl önce okyanuslarda yaygın olarak bulunan Platanistoidea yunus ailesine ait olduğunu söylüyor.
Palomino, hayatta kalan nehir yunuslarının, bir zamanlar çok çeşitli deniz yunusları olan ve tatlı su nehirlerinde yeni yiyecek kaynakları bulmak için okyanusları terk ettikleri düşünülen deniz yunuslarının kalıntıları olduğunu belirtiyor.
“Nehirler, bulduğumuz antik fosil için kaçış alanıydı ve bu, günümüzde yaşayan tüm nehir yunusları için de geçerli.”
Benites-Palomino, fosili 2018 yılında henüz öğrenciyken Peru’da keşfetti. Kendisi şu anda Zürih Üniversitesi paleontoloji bölümünde doktorası üzerinde çalışıyor ve araştırma makalesinin pandemi nedeniyle geciktiğini söylüyor.
Benites-Palomino fosilin bir kısmını, yani bir çene parçasını ilk olarak bir meslektaşıyla birlikte yürürken fark etti. “İlk anda diş yuvalarını gördüm. ‘Bu bir yunus’ diye bağırdım. İnanamadık. Daha sonra bunun Amazon nehri pembe yunusuyla alakası olmadığını anladık. Yaşayan en yakın akrabası 10.000 km uzakta Güneydoğu Asya’da olan dev bir hayvan bulmuştuk.”
Zürih Üniversitesi paleontoloji bölümü direktörü Marcelo R Sánchez-Villagra, bulgunun ilgi çekici olduğunu söylüyor: “Güney Amerika’da yirmi yıl süren çalışmanın ardından bölgeden birçok dev form bulduk ama bu, türünün ilk örneği.”
Benites-Palomino, fosilin hem büyüklüğü hem de bir zamanlar yaşadığı sularda yüzen nehir yunuslarıyla hiçbir bağlantısı olmaması nedeniyle dikkat çekici olduğunu söylüyor.
Nehir yunuslarının (Ganj ve İndus nehirlerinde yüzen, fosilin yaşayan en yakın akrabaları dahil) karşı karşıya olduğu ortak sorun, neslinin tükenme tehlikesi. “Kentsel gelişim, kirlilik ve madencilik ana nedenlerdi ve Yangtze nehri yunuslarının neslinin tükenmesine neden olmuştu.”
The Guardian. 20 Mart 2024.
Makale: Aldo Benites-Palomino et al. 2024. The largest freshwater odontocete: A South Asian river dolphin relative from the proto-Amazonia. Science Advances.
