Çin ‘yapay güneş’ olarak adlandırdığı ve temiz enerji alanında en büyük adaylardan biri olduğunu söylediği nükleer füzyon reaktörünü çalıştırdı. Denemelerde HL-2M Tokamak adı verilen yapay güneşin 150 milyon derecenin üzerinde sıcaklığa ulaşabildiği yazıldı. Bu sıcaklık da Güneş’in sıcaklığının yaklaşık 10 katıdır. Peki yapay güneş gerçekten var mı?

HL-2M Tokamak Nedir?

HL-2M Tokamak reaktörü, Çin’in en büyük ve en gelişmiş nükleer füzyon deneysel araştırma cihazıdır. Çin’in denediği sistem aslında yapay güneş olarak adlandırılamaz. Çünkü sisteme güneşin ısı üretme prensiplerine göre çalıştığı için yapay güneş denmektedir. HL-2M Tokamak’ın nihai hedefi, Güneş’teki nükleer füzyon sürecini taklit ederek sabit ve temiz enerji üretmektir.

Kömür, petrol, doğal gaz gibi tükenme tehlikesi taşıyan ve çevre için tehdit oluşturan fosil yakıtların aksine bu reaktörün işleyebileceği ham madde neredeyse sınırsızdır. Bu yüzden reaktörde ağır hidrojen diye de bilinen döteryum maddesi kullanılmaktadır. Bir litre deniz suyundaki döteryumun, füzyon yoluyla 300 litre benzine denk enerji üretebileceği tahmin edilmektedir. Bu hedef doğrultusunda reaktör, sıcaklığı 15 milyon derece olan Güneş’i çoktan aştı. Ancak sıcaklığını ve nükleer füzyon sürecini 4,6 milyar yıl sürdüren Güneş’e kıyasla bu reaksiyon, yalnızca saniyeler sürmektedir. Yani reaksiyonun sabit bir şekilde devam etmesi ve böylece reaktörün enerji üretecek hale getirilebilmesi gerekmektedir. Bu nedenle saniyelerle ölçülen deney süreleri büyük önem taşımaktadır. HL-2M Tokamak’ın şu anki hedefi, plazmayı yaklaşık 17 dakika boyunca 100 milyon derecelik sıcaklıkta tutmak. Reaktör geçen yıl da 20 saniye süren 100 milyon santigrat derecelik plazma sıcaklığı elde etmişti.

ITER’de HL-2M ve İlk Plazma