Sanal gerçeklik (Virtual Reality) ve Artırılmış Gerçeklik (Augmented Reality)

Sizlerden öyle bir kelime düşünmenizi istiyorum ki, bulduğunuz kelime tün insanoğlunun hayatını değiştirebilecek bir kelime olmalı. Aklınıza birden fazla kelime veya hayatınızda en çok uğraş verdiğiniz işlerin kelimelerinin geldiğini az çok tahmin edebiliyorum. Benim direk aklıma gelen ve insanoğlunu ciddi anlamda bir noktada olağan üstü bir noktaya taşıyan kelimelerin başında “Teknoloji” gelmektedir. Teknolojinin gelişmesiyle beraber hayatımızda da ciddi değişiklikler meydana gelmektedir. Gerek olumlu yönde gerekse olumsuz yönde hayatımıza birçok yenilikler getirmektedir.

Teknoloji aslında birden fazla sınıflara ayrılıp incelene bilmektedir. Ancak bu sınıflandırmaların tümünü bir yazıya sığdırmak imkânsız görünmektedir. Bu yazımızda teknolojinin içerisinde olan VR (Sanal Gerçeklik) ve AR (Arttırılmış Gerçeklik) ele alınacaktır. Yakından uzaktan bildiğimiz bu gerçekliklerin kullanım alanları ve birbirlerinin arasında ki farklılıkları ele alacağız.

Sanal gerçeklik (Virtual Reality)

Teknolojinin gelişmesiyle beraber hayatımıza da yeni kelimeler girmektedir. Bu kelimeler hayatımızda ciddi atılımlar yapmaktadır. Sanal gerçeklik kelimesi çok da eski bir kökeni olmamasına rağmen insanoğlu bu kelimeyi hayatına çok iyi bir şekilde almış bulunmaktadır.

Sanal gerçeklik; gerçek dünyaya benzeyen veya gerçek dünyadan tamamen farklı olabilen simüle edilmiş bir deneyimdir. Bu simüle bilgisayar desteği ile yazılımlar sayesinde gerçekleşmektedir. Bizlere yeni bir yapay hayat sunan bu simüle, dünyamızda gerçekleşen gerçek sesleri, objeleri ve atmosferi bizlere tamamen yaşatmaktadır. Örneğin Amazon ormanlarına gidip o güzel ve doğal atmosferi yaşamak istiyorsunuz. Lakin bu hayal size zor gibi görünse de sanal gerçeklik araçlarının yardımı ile Amazon ormanlarında bulunabilir hatta bu ormanların içerisinde gezip dolaşabilirsiniz. Bunlar tamamen sanal gerçeklikler yazılımıyla mümkündür.

Geçtiğimiz günlerde çok ses getiren bir sanal gerçeklik olayı yaşandı. Güney Kore’de bir anne kız çocuğunu küçük yaşlarda hastalıktan kaybetmiştir. Her geçen gün çocuğunun hasretini çeken anneye Koreli bir şirket el uzattı. Kız çocuğunun resimleri ve sesini alıp bilgisayar ortamın da taklit etmeye çalışmışlardır. Daha sonra sanal bir ortam oluşturarak anneyi ve çocuğunu bu ortamda buluşturmayı başarmışlardır. Anne ne kadar da çocuğuna bu sanal ortamda dokunamazsa da çocuğuyla aynı ortam da bulunmak ona moral olmuştur. Aşağıda ki görselde annenin çocuğuyla sanal ortamda buluşmasını görebilirsiniz.

Geçmişten Günümüze VR :

Sanal gerçeklik ne kadar yeni bir çalışma olarak görünse de geçmişte birçok çalışmalar yapılmıştır. Sanal gerçeklik endüstrisi esas olarak 1970’den 1990’a kadar tıbbi, uçuş simülasyonu, otomobil endüstrisi tasarımı ve askeri eğitim amaçlı VR cihazları sağladı. David Em de gezilebilir sanal dünyalar üretmek için ilk sanatçı oldu NASA ‘nın Jet Propulsion Laboratory 1984 için 1977 den (JPL) Aspen Film Harita, bir ham sanal tur kullanıcıların sokaklarında dolaşmak hangi Aspen birinde üç mod (yaz, kış ve çokgenler), 1978’de MIT’de oluşturuldu. Stereoskopik bir görsel simülatör olan View-Master, 1939’da tanıtıldı. Çoğumuz bu stereoskopik görselleri çocuklumuzda oynamışızdır. Bu görseller de birer sanal gerçeklik çalışmalarını göz önüne koymaktadır. Bu çalışmalar aslında sanal gerçekliğin temelini oluşturdu diyebiliriz. Bu temel günümüze kadar gelerek ve teknolojiye de ayak uydurmasıyla beraber bambaşka noktalara gelmiş oldu.

Kullanım Alanları :

VR’lar günümüz de en çok 3D oyun platformlarında kullanılmaktadır. Video oyunların vazgeçilmez haline gelmiştir. Hatta bazı hastalıklarında tedavisinde kullanılmaktadır. erapötik bir müdahale biçimi olarak kullanılabilir. Örneğin, travma sonrası stres bozukluğu ( TSSB ) ve fobiler gibi anksiyete bozukluklarının tedavisi için bir tür maruziyet terapisi olan sanal gerçeklik maruziyet terapisi (VRET) söz konusudur. Bununla beraber askeri alanlarda, astronot eğitimi, uçuş simülatörleri, madenci eğitimi, mimari tasarım, sürücü eğitimi ve köprü denetimi. , dijital pazarlamada, eğitimde ve daha birçok alanda kullanılması mümkündür.

Arttırılmış Gerçeklik ( Augmented Reality )

Sanal gerçeklik bilgilerinizin üzerine inşa ede ede devam ettiğinizi düşünün. Yani sanal gerçeklikle ilgili düşündüğünüz her şeyi iki katına çıkarın ve gerçek ortamda oluşturulan sanal görüntüleri deneyimleyin! Artırılmış gerçeklik, temelde gerçek dünya ile bilgisayar grafiklerinin harmanlanması ile oluşuyor. Artırılmış Gerçeklik (AR) öğeleri ses, video, grafik veya GPS verileri gibi bilgisayar tarafından üretilen duyusal girdilerle tamamlanan fiziksel, gerçek dünyadaki bir ortamın canlı, doğrudan veya dolaylı bir görünümüdür. AR kendi dünyamızın üstünde olduğu için normal yaşamınızda size verilen özgürlük kadar özgürlük sağlar.

Arttırılmış gerçekliğin sanal gerçeklik gibi eskilere dayanmıyor. Özellikle hayatımıza akıllı telefonların girmesiyle beraber artırılmış gerçeklikte o oranda gelişmiştir. Bu teknolojiden faydalanabilmeniz için; bulunduğunuz ortamda internet erişiminin ve elinizde artırılmış gerçekliği tanımlayacak cihazların (akıllı gözlük, akıllı telefon ya da tablet) bulunması gerekir. Ayrıca Augmented Reality üzerine tanımlanmış olan uygulamalardan birinin bu cihazınızda yüklü olması da şart.

Kullanım Alanları :

AR’ları birçok alanda görmek mümkündür. İlk olarak Pokemon Go oyununu örnek verebiliriz. Burada oyuncuların çevreleriyle yepyeni bir şekilde etkileşimde bulunmalarını sağlayarak dijital nesneleri fiziksel dünya ile birleştiriyor. Yani ilk olarak oyun sektöründen yaygın bir şeklide kullanıldıklarını görmekteyiz. Bununla beraber bir mobilya satısında da görmeniz mümkündür. Evinize bir koltuk takımı alacaksınız ve bu takımların eve yakışıp yakışmadığını düşünüyorsunuz. Programlar yardımıyla sanal âlemde üretilen bu takımların ev içerisine yerleştirilerek yakışıp yakışmadığını rahatlıkla gözlemleyip karar verebilirsiniz.

Artırılmış gerçeklikle ve sanal katılımcılarla konferans yoluyla ekip üyeleri arasında işbirliği kolaylaştırılabilir. Birbirleriyle gerçekte aynı ortamda olmayan çalışanlar tıpkı aynı ortamdaymış gibi beyin fırtınası ve tartışmalar yapabilir, dokunmatik ekran ve tablolar aracılığıyla ortak görselleştirme kullanan toplantılar, interaktif dijital yazı tahtaları, paylaşılan tasarım alanları ve dağıtılmış kontrol odaları içerebilir.

Bunlardan ayrı olarak da; endüstriyel tasarım, paketleme ve pazarlama, inovatif ürünler, Askeri, eğitim ve tıp alanında, mimaride, müze uygulamalarında, AR yönlendirme ve seyahat uygulamaları olmak üzere birçok farklı alanlarda kullanılarak hayatımızı kolaylaştırmaktadır.

VR ve AR Aralarındaki Farklar

Sanal ve Arttırılmış gerçeklikleri tanıdıktan sonra bunların araların da ne gibi farklar var onları inceleyeceğiz. Birçok kişinin konuya hakim olmasıyla beraber bazen karıştırma olasılığı olabilmektedir. Her ikisinin ortak amacı; nesneleri daha iyi tanıyıp hakim olmamızla beraber hayatımızı kolaylaştırmalarıdır. Bizlerin bu teknolojilere daha iyi bir şekilde ayak uydurarak başta eğitim sistemiz olmak üzere birçok alanda gelişmelerimizi sürdürebiliriz. Toplum olarak en fazla teknoloji kültürünü hayatımız da yaygınlaştırarak ülkemize bu kültürü tanıtabiliriz. Böyle bu gerçeklikler dışında birçok yeni teknolojiyi de tanıyıp hayatımıza uygulayabiliriz. VR ve AR arasında ki farklar aşağıda ki maddeler şeklinde açıklanmıştır.

1-) Sanal gerçeklik tamamen hayattan soyutlanmış bir deneyim sunar. Gerçek dünya ve gerçek ortamla ilgili değildir. Artırılmış gerçeklik ise gerçek hayatın içine entegre olur ve daha interaktiftir.

2-) Artırılmış gerçeklikte gerçek dünyaya dokunursunuz. Sanal eklentiler olsa bile içinde bulunduğunuz dünya gerçektir. Sanal gerçeklikte ise tamamen gerçek hayattan koparsınız ve tamamen sanal bir dünyada yaşarsınız.

3-) Sanal gerçeklikte yaşadığınız ortam tamamen simüle edilmiş ve yeniden oluşturulmuştur. Gerçekte var olmayan bir ortamdır. Artırılmış gerçeklikte ise sanal ortam, gerçeğin üstüne çıkmaz. Yani her şey gerçek ortamın üzerine kuruludur.

4-) Artırılmış gerçeklik sanki bir mobil uygulama gibi kullanılabilir. Sanal gerçeklik içinse tüm görüş açınızı içine alan, geniş ve duyduklarınızı kontrol edebilecek bir gözlüğe gereksinim vardır.

5-) Artırılmış gerçekliğin bir üst haline karma gerçeklik (mixed reality) deniyor. Microsoft’un karma gerçeklik gözlüğü ise Holo lens.