Soğuk savaş dönemi, Sovyetler için mühendisliğin altın çağlarından biriydi. Askeri açıdan Sovyetler Birliği kendini bu dönemde çok geliştirdi. 1960’lı yılların ortasında, yine soğuk savaş döneminde, Amerikan casus uydularına bir görüntü yakalandı. Hazar Denizi’nin kenarında “bir şey”. Uçak deseniz, bir uçak için kanatları çok küçük kalıyordu. Gemiyle de uzaktan yakından alakası yoktu. Peki bu neydi?

Kısaca başlamak gerekirse:

Sovyetler Birliği, yukarıda da yazdığım üzere herhangi bir duruma karşılık kendini soğuk savaş döneminde askeri anlamda iyice geliştirmişti. Ekranoplan dönemin Sovyet Başkanı Nikita Kruscev’in  yakın bir arkadaşı olan Rotislav Alekseyev tarafından tasarlanmıştır. Kendisi bir aerodinamik uzmanıdır. Bu aracın ilk amacı ise, Hazar Denizi boyunca hızlı bir biçimde kargo taşımacılığı yapabilmekti. Fakat çok büyük bir artısı daha vardı. Olası bir savaş durumunda, kimsenin haberi olmadan askerleri ve mühimmatları bir noktadan bir noktaya götürebilecekti. Bu araç muazzam kararsız bölgede uçuyor. Muazzam kararsız bölge ise kısaca hava ve su arası olarak tanımlanabilir. Ekranoplan denizden 4 metre yükseklikte uçuyordu. Deniz yüzeyine temas etmediği için denizdeki araçlar tarafından, tam olarak havada olmadığı için havadaki radarlar tarafından görülmüyordu. Yaklaşık 600 km/h gibi bir hıza sahip. Eğer çok yükselirse, hava akımından etkilenerek araç kendine zarar verir. Eğer çok alçalırsa, denize düşerek parçalanabilir.

Hazar Denizi Canavarı’nın hareket halindeki bir videosu :

Sovyetler Tarafından Üretilenler:

İlk üretilen ekranoplan KM yani Korabl Maket olarak biliniyor. İlk uçuşunu 16 Ekim 1966 tarihinde yapmış. Uydu görüntüsüne yakalanan ekranoplan KM sınıfıdır. Bu ekranoplandan sadece 1 adet üretildi, 1966-1980 arasında bu araç teste tabii tutuldu. Fakat 1980 yılında testler sırasında bir kaza geçirdi ve Hazar Denizinin derinliklerine gömüldü.  Lun sınıfı ekranoplanlara göre dışardan tek farkı, yatay sabitleyicisidir. Lun sınıfında bu düzken, KM sınıfı ekranoplanlarda bu eğimlidir. Lun sınıfı ekranoplanlar ise 1987-1990 arasında kullanılmış. Sekiz adet Kuznetsov NK-87 motoru kullanıyor. Kullanımdan çıkarıldığı tarih hakkında kesin bir bilgi bulunmuyor. Kimisine göre 1990’dan sonra bir daha kullanılmamış, kimisine göre ise 1999 yılına kadar ekranoplan hazar denizinde uçmuş.  Lun sınıfı ekranoplan ilk 1987’de Karadeniz Filosunda hizmete girmiş. İki adet yapılması planlanmış. Diğeri ise bir hastane gibi tasarlanmak istemiş, projesinin %90’ı nerdeyse tamam olmasına rağmen, proje askıya alınmış. Üzerinde altı adet füze rampası, burnunda ve kuyruğunda ise bulunan silahların teknolojileri, Sovyet mühendislerinin yine çağın oldukça ilerisinde olduğunu gösteriyor.

Hizmette olan ekranoplan ise Kaspiysk’te kaderine terk edilmiş. Son zamanlarda eğer Instagram gibi sosyal medya platformlarında rastladıysanız, bu dev aracın 21 yıl sonra tekrar hareket ettiğini görmüşsünüzdür. Dev Ekranoplan Derbent’e Patriot Parkına sergilenmek üzere taşınmıştır.  Taşınırken ise muazzam görüntüler oluşturmuş. Takma adı Hazar Denizi Canavarı olan bir aracın bu hale gelmesi biraz üzmüyor değil.

Kaynakça:

• en.wikipedia.org